چندین کشور اروپایی از جمله انگلیس ، فرانسه و آلمان به طور موقت صادرات اسلحه به ترکیه را به دلیل حمله نظامی این کشور به شمال سوریه متوقف کرده اند.

این عملیات که تقریباً به مدت یک هفته ادامه داشته است، تاکنون منجر به صدها کشته در میان نیروهای دموکراتیک سوریه (SDF) به رهبری کردها شده است.

اما این واکنش کشورهای اتحادیه اروپا، توجه سایر شرکای تجارت اسلحه در این منطقه را به عربستان سعودی که درگیر جنگی بحث برانگیز در یمن است منعطف کرده است.

یک ائتلاف به رهبری عربستان سعودی از سال 2015 با شورشیان در یمن می جنگد که منجر به کشته شدن یا زخمی شدن نزدیک به 18000 نفر شده که تعداد آنان رو به افزایش است.

دفتر هماهنگی امور بشردوستانه سازمان ملل متحد در گزارشی از سال 2018 گفت: حدود 24.1 میلیون نفر در یمن به کمک های بشردوستانه یا کمک های امنیتی نیاز دارند و آن را بدترین بحران بشردوستانه در جهان خواند.

اما علی رغم این آمار و ارقام بسیاری از کشورهای عضو اتحادیه اروپا در مورد معاملات تسلیحاتی با سعودی ها تا حدودی با تردید مواجه شده اند ، در حالی که برخی از آنها به هیچ وجه پاسخی نداده اند.

 کدام کشورها درگیر صادرات اسلحه به عربستان هستند؟

انگلستان

دادگاه تجدید نظر انگلستان اعلام کرد که مجوزهای صادرات غیرقانونی است زیرا دولت در آن زمان نتوانسته است به درستی نقض قوانین بین المللی بشردوستانه و خطر برای غیرنظامیان را ارزیابی کند.

اما در اواخر ماه سپتامبر لیز تروس ، وزیر تجارت اظهار داشت كه سه مورد نقض "ناخواسته" ممنوعیت تسلیحات وجود داشته است كه دو مورد از آن در نامه ای به كمیته كنترل صادرات اسلحه، و یکی دیگر به مجلس اعلام شده است.

فرانسه

فرانسه خودروهای زره پوش به عربستان صادر کرده است که پیتر وزیرمن، محقق ارشد موسسه بین المللی تحقیقات صلح استکهلم (SIPRI) می گوید:

 "نوعی تجهیزات است که احتمالاً می خواهند در یمن یا در مرز از آن استفاده کنند"

گزارشی از صادرات اسلحه این کشور که به پارلمان ارائه شد نشان داد در سال 2018 ، عربستان سعودی با بیش از 1 میلیارد یورو واردات اسلحه در رده دوم مشتری بزرگ فرانسه قرار گرفته است.
در ماه می امانوئل ماکرون ، رئیس جمهور فرانسه گفت: عربستان سعودی اسلحه ها را برای استفاده علیه غیرنظامیان به کار میگیرد.

وزیر دفاع فرانسه فلورانس پارلی همچنین گفته است كه دولت این كشور اخیراً هیچ اسلحه ای را كه در یمن مورد استفاده قرار گرفته نفروخته است ، اما اسناد منتشر شده در اوایل سال جاری حاكی از امر دیگری است.

آلمان

دولت آلمان صادرات اسلحه به عربستان سعودی را در اکتبر سال 2018 پس از کشته شدن جمال خاشقجی روزنامه نگار واشنگتن پست در کنسولگری عربستان در استانبول متوقف کرد. این ممنوعیت صادرات آن تا مارس 2020 ادامه داشت.

اما با وجود این حالت، این تفاهم نامه شامل احزاب دیگری نمی شود که به عنوان بخشی از ائتلاف تحت رهبری عربستان سعودی در حال جنگ هستند و این انتقاداتی را برانگیخته است

اسپانیا

در سال 2018 ، اسپانیا اعلام کرد که صادرات تسلیحات خود به عربستان سعودی را به حالت تعلیق درآورده است، با استناد به آنچه که به عنوان "استفاده مستقیم از این نوع تسلیحات علیه یک جمعیت غیرنظامی" بیان شده است.

با این حال ، دولت اسپانیا فقط چند هفته بعد از اینكه سعودی ها تهدید به قطع معاهده ساختمانی كردند و مشاهده شد كه هزاران نفر در جنوب اسپانیا شغل خود را از دست می دهند، از این تصمیم عقب نشینی کرد. آنها از آن زمان موضع خود را تغییر نداده اند.

چرا کشورهای اتحادیه اروپا به خاطر همین درگیری ها صادرات اسلحه را به ترکیه متوقف می کنند ، اما چرا این صادرات را به عربستان سعودی به همین دلایل متوقف نمی شود؟

دلایل زیادی وجود دارد، اما دو مورد برجسته است: تجارت و اتحاد.

فرانسه، آلمان، انگلیس،اسپانیا و ایتالیا جزء ده صادر کننده بزرگ اسلحه در جهان هستند، در حالی که عربستان سعودی بزرگترین وارد کننده سلاح در جهان است. اما ترکیه، سیزدهمین واردکننده بزرگ اسلحه است.

بین سالهای 2013 تا 2017 ، بزرگترین تأمین کننده تسلیحات سعودی ها (تقریبا 61 درصد) ایالات متحده بوده است.

براساس داده ها، به ترتیب انگلیس (23٪) ، فرانسه (3.6٪) ، اسپانیا (2.4٪) ، سوئیس (1.8٪) ، آلمان (1.8٪) و ایتالیا (1.5٪) در این لیست قرار دارند.

بنابراین کشورها به دلایل اقتصادی تمایلی به تحریم یکی از بزرگترین مشتری های خود ندارند. در همین حال، کشورهای اتحادیه اروپا با سعودی ها اتحاد طولانی تری دارند اما نه با حوثی ها.

در همین حال، غرب ممکن است در کنار ترکیه که بخشی از ناتو است باشد، اما آنها همچنین با کردها هم پیمان هستند، که در مبارزه با شکست دولت اسلامی (داعش) یک شریک مهم بودند.

اما به گفته وزیرمن ، مشارکت با کردها قطعاً در تصمیم کشورهای اتحادیه اروپا برای متوقف کردن صادرات به ترکیه نقش داشته است.

وزیرمن گفت: نزدیکی با ترکیه می تواند تأثیر مستقیم بر اروپا داشته باشد."مبارزه با داعش برای اروپا از اهمیت ویژه ای برخوردار است، اما آنچه در یمن رخ می دهد هیچ تأثیر سریعی ندارد و منجر به ورود پناهندگان یا تروریستهای بالقوه به اروپا نمی شود."

وی همچنین خاطرنشان کرد: نقش اخلاق و پایبندی به موارد انسان دوستانه بین المللی می تواند در تصمیم یک کشور برای متوقف کردن صادرات نقش داشته باشد.

با این حال ، این متخصص خاطرنشان كرد كه چشم اندازهای سیاسی در مورد تجارت از كشوری به كشور دیگر متفاوت است و نمونه آن فرانسه یا انگلیس است كه در آن ملاحظات اخلاقی بر خلاف آلمان، سوئد یا نروژ كه نقش كوچكتری نسبت به جنبه تجاری دارد.