ملتی بزرگ، رهبری حقیر عنوان کتابی است که توسط بهروز نجف زاده نوشته شده و طی چند ماه آینده نشر خواهد یافت. نویسنده در این کتاب عملکرد 3 ساله دونالد ترامپ رئیس جمهور ایالات متحده و تأثیر آن بر مناسبات جهانی و همچنین عواقبی که برای کشور و مردم آمریکا در پی داشته است، را مورد تحلیل قرار داده است. در اینجا ما بنا داریم گزیده¬ای از فصل¬های این کتاب را به صورت جداگانه در اختیار مخاطبان عزیز قرار دهیم. 

اوباما ستیزی تا حد جنون!

چکیده: 

دونالد ترامپ از زمانی که به عنوان رئیس جمهوری منتخب مردم آمریکا مشغول به کار شد،دست به کارهای عجیبی زده و بسیاری از قوانین و توافقنامه‌هایی که در دوران باراک اوباما پایه‌گذاری شده را کنار گذاشت. طرح بیمه بهداشت و سلامت، قوانین سایبری، توافقنامه آب و هوایی پاریس، عادی سازی روابط با کوبا، پیمان TPP و توافق هسته¬ای با ایران (برجام)، از جمله اقدامات اوباما بودند که ترامپ آنها را ملغی کرد. همه این قوانین و پیمان ها حاصل بررسی های جامع و مطالعات کارشناسی چندین ماهه و گاهاً چندین ساله بودند و بعضاً از لحاظ ملی و بین المللی دارای اهمیت بسیار بالایی بودند. 

ترامپ در ماه‌های نخست ریاست جمهوری خود، شمار زیادی از سیاست‌های باراک اوباما، رئیس‌جمهور قبلی را به حالت تعلیق درآورد، که از این میان می توان به طرح بیمه بهداشت و سلامت (که به اوباما کر معروف بود)، قوانین سایبری، توافقنامه آب و هوایی پاریس، توافق هسته ای با ایران (برجام)، پیمان تجارت ترانس پاسیفیک و عادی سازی روابط با کوبا اشاره کرد. 

اولین سؤالی که به ذهن هر فردی می رسد اینکه مگر این اقدامات اشتباه بوده اند؟ مسلماً باراک اوباما به تنهایی مفاد توافقنامه TPP یا سایر پیمان ها را تنظیم نکرده است. چه بسا اوباما از خیلی از ریزه کاریها و بندهای فرعی این پیمانها، آگاهی کامل نداشته و این، کارشناسان و کمیته های تخصصی بودند که ماهها بر روی بند بند این طرحها و پیمانها مطالعه و بررسی نموده و در نهایت با در نظر گرفتن کلیه جوانب و رعایت صرفه و صلاح ایالات متحده، تصویب آن را به رئیس جمهور پیشنهاد داده اند. اوباما به عنوان رئیس جمهور و بالاترین مقام در کشور، به عنوان تمام کننده ظاهر شده و صرفاً با امضاء آن پیمان، به آن مشروعیت داده است. 

ما نمی خواهیم نقش سیاست گذاری اوباما را به عنوان رهبر یک کشور، در این پیمانها ضایع کنیم ولی می خواهیم به این نتیجه برسیم که اینگونه کارها، قائم به فرد نیست، بنابراین احتمال اشتباه در آنها خیلی کمتر است. از جامعه خردمند آمریکا نباید غافل شد که اگر کوچکترین کوتاهی احساس می کردند، سیل تذکرات و هشدارها به کاخ سفید سرازیر می شد. از اینها که بگذریم از نقش نظارتی کنگره و بالاخص نمایندگان حزب مخالف نمی توان غافل شد. کنگره آمریکا همواره سدی در برابر اقداماتی بوده که احتمال می رفت به ضرر آمریکا تمام شود. در حالی که در آن زمان مخالفتی با این پیمانها اعلام نشده بود. 

علت دیگری که در خصوص مخالفت ترامپ با کارهای انجام گرفته توسط اوباما مطرح می شود، لجاجت و عناد شخصی است. اما ریشه این همه مخالفت و عناد ترامپ با اوباما کجاست؟ از همان اولین دوره ریاست جمهوری اوباما، ترامپ به جنبش «محل تولد اوباما» پیوسته بود و در این زمینه خیلی فعالیت کرد. او با این کار اوباما را به چالش دعوت می کرد که ثابت کند آیا واقعاً در آمریکا متولد شده و در نتیجه اصلاً یک رئیس جمهور قانونی هست یا نه؟  این اقدامات همچنان ادامه داشت تا اینکه اوباما مجبور شد مدارک مربوط به تولدش در هاوایی را منتشر کند. 

اما این همه ماجرا نیست. اوباما پس از انتشار مدارک تولدش، در ضیافت شام خبر‌نگاران با رئیس‌جمهور در کاخ سفید، جملات طعنه‌آمیزی خطاب به دونالد ترامپ گفته بود:

«دونالد ترامپ امشب اینجاست. هیچ کس خوشحال تر و مفتخرتر از ترامپ نیست که این مسأله گواهی تولد را کنار بگذاریم. بخاطر اینکه دیگر الآن ترامپ می تواند برگردد و روی مسایل مهم‌تری متمرکز شود؛ مثل این که آیا ما واقعا به ماه سفر کرده ایم؟ نکند ما فرود بر ماه را جعل کرده باشیم؟ واقعاً در رازول چه اتفاقی افتاد؟ و بیگی و توپاک واقعاً کجا هستند؟» 

مشاهده فیلم آن شب، اوج عصبانیت ترامپ را نمایان می سازد. این شوخی ها با ترکیب خنده های میهمانان حاضر در مراسم، او را خیلی عصبانی کرد. آن شب ترامپ هدف جوک های اوباما شده بود و آن را نه شوخی، بلکه یک جسارت و توهین به خودش تلقی کرد. ترامپ از جانب کسی مسخره شده بود که همیشه مورد تمسخر خودش بوده است و با زیر سؤال بردن محل تولدش، در پی بی اعتبار کردن وی بود. بنابراین به هیچ طریق نمی توانست با این حقارت کنار بیاید.

باور کردن برخی مطالب ذکر شده در خصوص رفتارهای ترامپ در این زمینه واقعاً سخت است. این رفتارها نشانگر نه مخالفت و ستیز ترامپ با اوباما، بلکه بیانگر اوج خشم و نفرت ترامپ از اوباما می باشد. بخشی از اسناد ارتباط ترامپ با روسیه حاکی از آن است که وی به چندین فاحشه پول داده تا مقابل چشمانش روی تختی که اوباما و همسرش روزی در روسیه روی آن استراحت کرده بودند، ادرار کنند. 

ترامپ 20 ژانویه 2017 از همان روز اول (مراسم تحلیف) نشان داد که در مخالفت و لجبازی با اوباما چقدر جدی است. آنجا که به اصرار می خواست به همه بقبولاند که جمعیت حاضر در مراسم تحلیف او، خیلی بیشتر از مراسم اوباما در 4 سال پیش می باشد. چیزی که البته فقط خودش آن را باور داشت. 

اینک به تعدادی از اقدامات باراک اوباما که با روی کار آمدن دونالد ترامپ، معلق یا فسخ شد، اشاره می کنیم:

بهبود روابط با کوبا

باراک اوباما، در آخرین سال ریاست‌جمهوری خود پس از نیم قرن، روابط دیپلماتیک با کوبا را برقرار و بعضی محدودیت‌ها را لغو کرد. اما دونالد ترامپ از بدو امر اعلام کرد که بهبود روابط آمریکا با کوبا را که در دولت باراک اوباما انجام گرفته بود، کاملا لغو می‌کند. همچنین منع گردشگری آمریکایی‌ها در کوبا دوباره برقرار و تحریم‌ها علیه هاوانا اعمال ‌شدند. 

پیمان تجارت ترانس پاسیفیک(TPP)

پیمان تجارت ترانس پاسیفیک  نیز از جمله کارهایی بود که در دوران ریاست جمهوری اوباما رئیس جمهوری پیشین آمریکا به نتیجه رسیده بود. این پیمان میان آمریکا و ۱۲ کشور حاشیه اقیانوس آرام بجز چین، در ۴ فوریه ۲۰۱۶ در آوکلند نیوزیلند به امضاء رسید که مجموعاً ۴0 درصد اقتصاد جهانی را تشکیل می‌دهند:

استرالیا، برونئی، کانادا، شیلی، ژاپن، مالزی، مکزیک، نیوزیلند، پرو، سنگاپور، ایالات متحده آمریکا و ویتنام. معاهده ترانس پاسیفیک پس از نهایی شدن نه تنها محدودیت های تجاری اعمال شده بر روی هزاران کالا از محصولات دارویی آمریکا گرفته تا فراورده های لبنی نیوزلند، برنج ژاپن و سرامیک ویتنام را شامل می گردد، بلکه در ابعادی وسیعتر این امکان را فراهم می نماید تا دولت واشنگتن قوانین تجارت جهانی را در یکی از استراتژیک ترین مناطق دنیا بازنویسی کند تا به این ترتیب همزمان با بازاریابی برای کالاهای ساخت آمریکا، قدرت های مالی آسیا نظیر چین و هند نیز به تبعیت از مدل های آمریکایی تجارت وادار شوند.

باراک اوباما با مخاطب قرار دادن صاحبان صنایع بزرگ و کوچک آمریکا و ابراز خرسندی از توافق انجام گرفته، گفته بود:

این توافق 18 هزار تعرفه و مالیات اعمال شده بر کالاهای آمریکایی توسط کشورهای مختلف را حذف خواهد نمود و موجب توسعه صادرات کالاهای آمریکایی و اشتغال کارگران آمریکایی خواهد شد.

با این حال اولین معاهده بین المللی که ترامپ از آن خارج شد، همین پیمان بود. او در توجیه این اقدام گفت دولتش به جای پیمان‌های جمعی، از این پس به دنبال پیمان‌های تجاری دو جانبه با کشورهای مختلف خواهد بود. زیرا این نوع پیمان‌ها به آمریکا اجازه می‌دهد تا در صورتی که دولتی رفتار نادرستی انجام داد، به سرعت طی ۳۰ روز به پیمان تجاری خود با آن کشور خاتمه دهد.

توافق هسته ای با ایران (برجام)

ترامپ در مورد برجام نیز از همان شروع مبارزات انتخاباتی مخالفت شدید خود را اعلام کرد. او مدام تکرار می کرد توافق برجام یک توافق کاملا بد بوده است. آن‌ها (دولت اوباما) با دولتی توافق کرده‌اند که باعث ایجاد خشونت و بی‌ثباتی در خاورمیانه است. و بالاخره علی رغم توصیه های فراوان جامعه بین المللی و اهل خرد آمریکا، ترامپ از برجام خارج شد. در واقع الآن بر همگان بخصوص مردم آمریکا روشن شده که این اقدام دونالد ترامپ با لجبازی از اینکه این موفقیت به نام اوباما تمام نشود، از برجام خارج شده است. چیزی که کیم داروک سفیر انگلیس در آمریکا نیز بر آن صحه گذاشت:

«ترامپ صرفاً برای مخالفت با باراک اوباما، رئیس جمهور پیشین آمریکا و از لج او از توافق هسته‌ای ۲۰۱۵ با ایران خارج شد».

این مطلب را کیم داروک سفیر انگلیس، در یکی از ایمیل هایش خطاب به نخست وزیر کشورش عنوان کرد.

بهداشت و سلامت مردم آمریکا

نزدیک به ۲۸ میلیون آمریکایی فاقد بیمه بهداشت و سلامت هستند. زمانیکه طرح مراقبت مقرون به صرفه یا «اوباماکر» در سال ۲۰۱۰ اجرایی شد، ۲۰ میلیون نفر در آمریکا تحت پوشش بیمه درمانی قرار گرفتند و طبقه متوسط و پائین در این کشور از این بیمه استفاده کردند. این طرح شامل حداقل های خدمات درمانی نظیر پوشش رایگان خدمات پیشگیرانه، اجبار کارفرمایان به بیمه کردن کارکنان و تخصیص یارانه برای خرید بیمه بود.این طرح، همچنین شرکتهای بیمه را ملزم به پذیرفتن درخواست کنندگان، بدون معیار قرار دادن سابقه پزشکی و درمانی آنان می کرد و اجازه می داد که فرزندان مدت بیشتری زیر پوشش بیمه والدین خود بمانند.

اما بیستم ژانویه سال 2017پس از مراسم تحلیف ریاست جمهوری جدید، دونالد ترامپ فرمان اجرایی توقف طرح اوباماکر را امضا و ابلاغ کرد.

او طرح دیگری را که بعدها به «ترامپ کر» معروف شد، جایگزین کرد. دفتر بودجه کنگره ایالات متحده اعلام کرد که با اجرایی شدن این طرح، بدلیل گران شدن بیمه های درمان و سلامت، نزدیک به ۱۴ میلیون آمریکایی بیمه درمانی خود را از دست می دهند و تا سال ۲۰۲۶ این رقم به ۲۴ میلیون نفر خواهد رسید. 

قوانین سایبری

دامنه مخالفت‌های ترامپ با اوباما حتی به قوانین سایبری این کشور کشیده شده و همین موضوع نگرانی‌های بسیاری ایجاد کرده است. بر اساس قوانین مصوب در دولت اوباما، هرگونه حمله سایبری از سوی دولت آمریکا علیه اهداف خارجی باید پس از طی یک روند در بین نهادهای امنیتی ایالات متحده انجام می‌شد اما اکنون ترامپ با بازنگری در این قوانین، برخی از این محدودیت‌ها را لغو کرد. 

بسیاری معتقدند باراک اوباما در دوران ریاست جمهوری خود با هوشمندی، به مقابله با هکرها پرداخته و البته بسیار موفق عمل کرده است، چرا که هر دو دوره انتخابات وی، با کمترین مشکلات سایبری همراه بوده و هیچ حاشیه‌ای ایجاد نشد.

درمقابل، از زمان انتخاب ترامپ تاکنون موضوع امنیت سایبری در آمریکا بسیار دردسرساز شده و موضوع جالب این است که با وجود موفقیت‌های اوباما، حالا دونالد ترامپ رئیس جمهوری فعلی این کشور، تدابیر وی را چندان کارساز نمی‌داند و معتقد است باید خود را از بند قوانین حاکم بر این فضا نجات دهد.

فرمان اجرایی یک آلترنتیو یا پاشنه آشیل آمریکا

محال بودن جلب حمایت جمهوریخواهان از سیاست خارجی اوباما به این معنی بود که او اکثر دستاوردهای سیاست خارجی خود - مانند برجام، توافقنامه پاریس و عادی سازی روابط با کوبا را از طریق فرمان اجرایی اجرا کند. این مسئله بدین معناست که می‌توان فرامین اجرایی اوباما را با فرامین اجرایی دیگری لغو کرد. دونالد ترامپ هم دقیقاً از همین راه وارد شد. اقدام او در خروج یکجانبه از توافقات بین المللی، که در دوره دمکرات‌ها مذاکره شده بود، علاوه بر ضربه زدن به اعتبار آمریکا، موجب شده است که سیاست خارجی آمریکا بیش از پیش به کشمکش‌های بی‌پایان میان دو حزب دمکرات و جمهوریخواه وابسته شود.

ترامپ از همان اوایل ورود به کاخ سفید مخالفت خود را با بسیاری از توافقات بین المللی آمریکا اعلام کرد. او، به رغم مخالفت جامعه بین المللی، به طور یکجانبه از توافق آب‌وهوایی پاریس و نیز برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) و تعدادی دیگر توافق تجاری و تسلیحاتی خارج شد.

وقتی از یک توافق نامه صحبت می-کنیم یعنی امضاء یک نفر به عنوان رئیس جمهور که بالاترین مقام اجرایی آن کشور می باشد، ذیل آن قرار گرفته است. و این یعنی تعهد کلیت آن کشور به مفاد آن توافق نامه. حال خروج ترامپ از بعضی توافقات یادشده، موجب شده است سایرین به این باور برسندکه در آینده هرگونه توافق با آمریکا ممکن است توسط رئیس‌جمهور بعدی لغو شود.

این وضعیت خوبی نیست. اگر این مسئله عرف شود که همه توافقاتی که با یک رئیس‌جمهور آمریکایی امضاء می‌شوند فقط در دوره همان رئیس‌جمهور باقی خواهند ماند؛ انگیزه کشورها برای امضاء توافق با آمریکا بسیار کاهش خواهد یافت. اگر کل رویه تحولات سیاست خارجی آمریکا به این مسئله وابسته شود که آیا در کاخ سفید یک رئیس جمهور دموکرات حضور دارد یا جمهوریخواه، این امر برای مدت طولانی پس از پایان ریاست‌جمهوری ترامپ بر روابط بین المللی تاثیر بی‌ثبات‌کننده‌ای خواهد داشت.

بنابراین تغییر سیاست خارجی، همزمان  با تغییر روسای جمهور این کشور، می‌تواند سیاست خارجی آمریکا را تضعیف کند. علاوه بر این، اگر سایر کشورها از قبل بدانند برخی سیاست‌ها فقط در دوره زمامداری یک حزب اجرا می‌شوند، انگیزه پیدا خواهند کرد که در انتخابات آمریکا مداخله کنند یا روی آن تاثیر بگذارند. آمریکایی‌ها به طور فزاینده در داخل آمریکا در دو کشور متفاوت زندگی می‌کنند و بزودی ممکن است در خارج هم با آن‌ها به عنوان دو کشور متفاوت رفتار شود.