به گزارش گروه دفاعی پایگاه خبری تحلیلی ایران زمین، پانزدهم فروردین ماه  نیروی هوایی ارتش جمهوری اسلامی ایران در عملیاتی بیش از ۴۸ فروند از هواپیماهای راهبردی و تجهیزات تهاجمی دشمن بعثی را نابود کرد.این عملیات هوایی بزرگترین غیر ممکنی بود که به دست با کفایت فرزندان ایران اسلامی ممکن شد و شاهکار عملیات های هوایی جهان  لقب گرفت. به همین مناسبت بر آن شدیم تا به قلم کارشناس نظامی، سرهنگ ستاد مهدی آبادی کارشناس ارشد مدیریت دفاعی گرایش هوایی به این حماسه باورنکردنی به صورتی شایسته  بپردازیم .

در بخش غربی كشور عراق، نزديك مرزهای مشترك با كشورهای اردن سوريه و عراق، سه پايگاه هوايی وجود دارد كه با نام پايگاههای هوای «الوليد» خوانده مي‌شوند. اين سه فرودگاه درآغاز جنگ عراق با ايران، سال 1359 جايگاه دپوی هواپيماهای نظامی و غيرنظامی عراق كه به دور از دسترس و تيررس جنگنده بمب‌افكن‌های نيروی هوايی ارتش جمهوری اسلامي ايران باشد درآمده بود، اين پايگاهها هريك فرودگاهي داشتند و با برد12 ناتيكال مايل از يكديگر سه سر مثلث «متساوی الاضلاع» بودند كه هرسه فرودگاه با نامهای «H3-A» «H3-B» و «H3-C» روي نقشه‌های هوايی خودنمايی مي‌كردند. هرسه فرودگاه زير نگاه سامانه «اپروچ‌كنترل»  فرودگاه «الوليد» بودند و يك باند فرود كمكی كه به راستی جاده پهن شده‌ای بود نيز در50 كيلومتری غرب اين سه فرودگاه گسترده شده بود.

اين فرودگاهها مي‌توانستند هدف‌هاي خوب و پذيرفته شده‌اي براي طراحي يك عمليات راهبردیي هوايي با بمباران‌هاي سنگين هوايي باشند. از سوي ديگر ناكامي درعمليات مشترك بزرگ «نصر» از پانزدهم دی ‌ماه59 تا فروردين سال60 ركود نسبي را در عمليات آفندي ارتش ايران فراهم كرده بود و ارتش عراق نيز در سرزمين‌هاي اشغالي جا خوش كرده بود و به پدافند پرداخته بود. 

اين روند جنگ براي جهانيان چنين برداشتی در برداشت كه ارتش ايران توان آفندي خود را از دست داده و بايد بپذيرد كه ارتش عراق اين سرزمين‌ها را بازپس نخواهد داد و اگر رويكرد گفتگوهايی سياسی ميان دو دولت ايران و عراق پيش آيد، دولت عراق از جايگاه سياسی نظامی قرص‌تری برخوردار خواهد بود. محافظه كاران غربی و سران عرب كشورهاي كرانه جنوبي خليج‌فارس به سوي پشتيباني ديپلماسي از ديدگاهها و رويه‌اي كه رهبر جوان عراق درپيش گرفته بود كشيده مي‌شدند و برنامه ريزي براي تك هوايی به اين هدف‌ها مي‌توانست ارزش بين‌المللي و اعتبار جنگاوري فراواني براي نيروي هوايي ارتش جمهوري اسلامي ايران به ارمغان آورد. از سوي ديگر تك هوايي به اين منطقه از خاك عراق مي‌توانست هشداري به نيروی هوايی اسراييل باشد تا بداند كه خلبانانی كه بيش از2000 ناتيكال مايل را براي يورش به «H-3 » پيموده‌اند می‌توانند به سادگی خود را به تل‌آويو و نيروگاه هسته‌ای «دمونا» برسانند تا خيال يورش هوايی به نيروگاه هسته‌ای ايران در بوشهر را در سر نپرواند. 

با اين ديدگاههای راهبردی، سرهنگ محمود قيديان طرح مقدماتي براي گزارش به حضور حضرت امام(ره) فرماندهي كل قوا را تهيه كرد، به راستي فتوای آن را از حضرت امام گرفتند، زيرا براي اجراي عمليات راهبردی بايد از فرماندهی كل قوا اجازه و دستور شفاهی يا كتبی دريافت مي‌شد. 

نام عمليات :

عمليات «H-3 » يا نبرد «الوليد» نامی بود كه براين عمليات نهاده شد، اگرچه درآن روزها رسم براين نبود كه برعمليات راهبردی هوايی كه بر كشور عراق يورش برده مي‌شد نامی نهاده شود، نخست نام عمليات «H-3» به صورت ساده و غيرحرفه‌ای برسر زبان‌ها افتاد و پس از انجام عمليات نيز به نام عمليات «H-3 » درگزارش‌ها و داد و ستدهاي اداري آمد، فيلم سينمايی كه در اين زمينه ساخته شد با همين نام (عمليات H-3.) به بازار عرضه شد. 

رمز عمليات :

گستردگی و وسعت ميدان‌های عمليات هوايی، مانند، ميدان نبرد هوا به زمين يا ميدان نبرد هوا به هوا و پيچيدگی حرفه‌ای اين‌گونه عمليات راهبردی و ضرورتهايی مانند، منصرف شدن فرمانده از پي‌گيری عمليات در واپسين ثانيه‌ها پيش از رسيدن نخستين گروه يا دسته پروازی مانوری روی هدف گاهی فرمانده را ناگزير مي‌سازد تا درهر مرحله‌ای از كار و پرواز، دستورها بی‌درنگ (ONLINE) به فرمانده گروه پروازی و به گونه‌ای با رمز و كد گفته شود.

در نيروی هوايی، فرمانده از روزها پيش از آغاز عمليات، زمان برخاستن براي هريك از گروهها و دسته‌هاي پروازی، زمان سوختگيری درهوا، زمان روی هدف، زمان بازگشت و ديگر زمانبندي‌های كاربردی در عمليات را پيش‌بينی و ليدرهای دسته‌های پروازی را از آن آگاه مي‌سازد و درمركز فرماندهی جايی كه گاهی هزاران كيلومتر دورتر از يگان‌های پروازی خود بمباران مي‌كنند يا با دشمن درگير مي‌شوند، چشم به پايان كار دوخته و مي‌ماند. خلبانان گروهها و دسته‌هاي پروازي در نا اميد كننده‌ترين يورش‌هاي پروازي خود و هرجايي از پرواز كه زمانبندي بايد گزارش گردد با 5 ثانيه پس يا پيش بودن از زمان پيش‌بينی شده كار خود را به انجام می‌رسانند و اگر كندی و تندی پرواز بيش از اين 5 ثانيه باشد، يا مأموريت انجام نخواهد شد، يا سراغ هدف دوم و ديگری خواهند رفت، فرمانده هرجايی از پرواز تنها با گفتن يك كد و يا رمز بسيار ساده، اما معنی دار مي‌تواند عمليات را پايان يافته بداند و يا نيمه‌كاره گذارد و خلبانان خود را كه در پرواز هستند به خانه و برای فرود فرا خواند و پيام و دستور بازگشت را به خلبانان خود برساند و يا در روند عمليات برابر قانون تغييری را فراهم آورد.

گاهی تغيير در زمانبندی و گاهی در گزينش گونه‌هاي مهمات و شيوه فروريختن آن مي‌تواند چنين كند.

دراين عمليات همانند ساير عمليات راهبردی هوايی از واژگان فراواني براي «كد گذاری عمليات»(1) «رمزكردن گفت و شنود راديويي»(2) و فراهم آوردن شناسه‌هاي پروازي كه به آن «CALL SIGN » گفته مي‌شود بهره گرفته شد كه در زير نگاهي به آنها شده است:

رمز آغاز عمليات «بار حاضر است » و به دنبال آن واژه «رفته».

رمز كندي در عمليات «بارگيري تأخير دارد» و بدنبال آن واژه «رسته».

رمز انجام نشدن عمليات (كنسل شدن) «بار حاضر نيست» «آهنگ».

شناسه هواپيمای«بويينگ-747 » «پيكان».

شناسه هواپيمای «بويينگ-707 » «دليجان».

شناسه هواپيماهای«اف-5يي» مأمور مراقبت مسلحانه هوايي «نادر».

شناسه هواپيماهای«اف-14» مأمور مراقبت مسلحانه هوايي «عقاب».

شناسه هواپيماهای«اف-4يي» بمب افكن دسته‌ی يكم «الوند».

شناسه هواپيماهای«اف-4يي» بمب افكن دسته‌ی دوم «شاهين».

شناسه هواپيماهای«اف-5يي» مأمور تك هوايی به كركوك «هرمز».

شناسه پست فرماندهی پايگاه يكم شكاری «كندو».

زمان عمليات :

پس از بررسي‌های فراوان در پيشينه هواشناسي پايگاههای همدان، مهرآباد و غرب كشور ايران و همچنين هواي شمال، شمال غرب و غرب كشور عراق و بررسی ساعت‌های هشياری پدافندهوايي عراق، زمان برآمدن آفتاب (طلوع) و فرو رفتن خورشيد (غروب آفتاب) بر روي هدف يا (به وقت محلی) و همچنين به زمان گرينويچ  سرانجام زمان مناسب براي اجراي عمليات يعنی روز «ر» پانزدهم فروردين ماه سال1360 برگزيده شد و ساعت برخاستن هواپيماها از پايگاه هوايي همدان (شهيدنوژه) ساعت «س» ساعت07:00 بامداد به وقت گرينويچ و زمان روي هدف و رها نمودن نخستين بمب  ساعت 08:53 به وقت گرينويچ تعيين گرديد.

زمان در عمليات هوايي نقش درگيري دارد، براي همين است كه می‌گويند زمان پيش‌بينی شده را ليدر دسته پروازي يا فرمانده گروه بايد بسازد. به راستي زمان‌هاي گوناگون درپرواز را فرماندهان پرواز، خلبانان و ليدرهای پروازی ميی سازند، در اين عمليات اگر زمانبندی  تعيين شده توسط هريك از گروههای پروازی با تفاوت دست بالا چندثانيه به درستی ساخته نمي‌شد ممكن بود همه‌ی عمليات لغو گردد (كنسل‌گردد)

همه‌ی زمان‌ها به انگيزه‌های ويژه هوانوردی به زمان گرينويچ تعيين گرديده بودند. بخشی از زمانبندی ‌های پروازی به شرح زير بود:

       زمان پرواز هواپيماهای «بوئينگ747» به دمشق، روز (ر-1)(4) و ساعت بلند شدن 09:00 الي 12:00 به وقت گرينويچ.

       زمان ايستايی در دوره‌ پرواز سوخترسانی براي «بوئينگ747» روز (ر)  ساعت08:00 الي09:30 به وقت گرينويچ.

       زمان ايستايی در دوره‌ سوخترسانی براي «بوئينگ707» روز (ر) ساعت 06:45 الي10:20 به وقت گرينويچ.

       زمان حضور هواپيماهای مأمور نگهبانی  مسلحانه هوايی «اف-5يي» روز (ر) ساعت 06:45 الي10:20 به وقت گرينويچ.

       زمان حضور هواپيماهای مأمور نگهبانی  مسلحانه هوايی «اف-14» روز (ر) ساعت 06:45 الي10:20 به وقت گرينويچ.

       زمان بمباران هوايی پالايشگاه كركوك كه هواپيماهای جنگنده بمب افكن «اف-5يي» بايد انجام مي‌دادند ساعت 08:53 به وقت گرينويچ.

       زمان پرواز هواپيماي خفاش(1) از ساعت 06:30 الي 10:30

       زمان اعلام آمادگي «بار» به «كندو» پست فرماندهی پايگاه يكم شكاري ساعت 05:30 به وقت گرينويچ.

       زمان اعلام آمادگي «بار» به «دليجان» هواپيمای «بوئينگ707» ساعت06:45

منطقه عمليات :

منطقه عمليات براي گروه پروازی مانوری (بمباران هوايی) شامل فرودگاههای «H-3» درغرب عراق و درخاك اين كشور به مختصات جغرافيايی 32ْ 56َ  شمالي،39ْ 45َ  شرقی و33ْ 05َ  شمالی،39ْ 36َ  شرقي و32ْ 47َ  شمالی،39ْ 36َ شرقي در استان «الانبار» تعيين گرديده بود.

منطقه كلي عمليات هوايي استان‌هاي همدان، كردستان، آذربايجان غربي آذربايجان شرقي درخاك ايران و استان «سليمانيه» استان «نينوا» و استان «الانبار» درخاك عراق و همچنين فرودگاههاي دمشق و «ديارالزور» و «پالميرا» دركشور سوريه بود و مسيرهاي پرواز ناوبري و مناطق سوختگيري و سوخترساني در هوا نيز به دقت برابر نقشه هوايي در چند صفحه‌ي پيشين تعيين گرديده بودند.

 منطقه عمليات براي اجراي عمليات گروه پروازي فراهم كننده آتش پشتيباني هوايي يا فريب پدافندهوايي ارتش عراق، منطقه كركوك و هدف آنها به مختصات 35ْ 37َ شمالي،44ْ 20َ  شرقي بود.

 منطقه عمليات هواپيماهاي «بوئينگ747» و «بوئينگ707» سوخترسان براي زمان آغاز عمليات برفراز استان آذربايجان غربي و اروميه بود درحالي كه منطقه عمليات براي هواپيماهاي سوخترسان درمرز كشورهاي عراق و سوريه، برفراز نوار مرزي دو كشور مذكور تعيين گرديده بود. منطقه پرواز هواپيماي خفاش نيز در منطقه‌اي مشترك ميان استان‌هاي آذربايجان غربي و كردستان بود.  منطقه پرواز هواپيماهاي جنگنده رهگير «اف–14» و «اف–5» مأمور تأمين پدافندهوايي عمليات نيز برفراز اروميه اما در ارتفاع‌هاي گوناگون تعيين شده بود.

هدف‌هاي عمليات «الوليد» :

الف . ايده راهبردی از اجراي اين عمليات هوايي، نشان دادن چابكي، چالاكي و توانمندي در كوبندگي نيروي هوايي ارتش جمهوري اسلامي ايران به سران و سياستمداران اسراييل بود كه درهر فرصتي ايران را به بمباران سازه‌هاي نيروگاه انرژي هسته‌اي در بوشهر تهديد مي‌كردند.

ب . هشدار به پشتيبانان رژيم عراق در صحنه سياست‌هاي بين‌المللي، از اين روي كه با چنين شيوه بي‌پروايي در واگذاري جنگ‌افزارهاي كشتار جمعي و بويژه گلوله‌هاي شيميايي به ارتش عراق، نيروي هوايي ايران ممكن است در هرجايي و سرزمين‌هاي دور دست، درجايي كه منفعت ارتش اسراييل نهفته بود، اما هرگز خيال دسترسي به آنجا كشيده نمي‌شد، دراقيانوس هند يا درياي مديترانه و بسي دورتر عمليات تلافي جويانه انجام دهد.

ج . هدف‌هاي تاكتيكي بسياري براين عمليات هوايي مترتب بود، از آن ميان افزايش روحيه و اميدواري رزمندگان ارتش جمهوري اسلامي ايران و انهدام هواپيماها و سازه‌هاي فرودگاهي پايگاه هوايي «الوليد» و فرودگاههاي نزديك آن و كاهش پتانسيل توان رزمي و آموزشي هوانوردي نظامي نيروي هوايي عراق.

د . همچنين ويران سازي سازه‌هاي نفتي و پالايشگاهي كركوك، كاستن از پتانسيل توان توليد گونه‌هاي سوخت تانك، هواپيما و خودرو و گونه‌هاي روغن سرويس و هيدروليك و روغن براي موتورهاي ماشين جنگي عراق نيز يكي از هدف‌هاي تاكتيكي در آن زمان به شمار مي‌آمد.

گزينش منطقه براي عمليات :

بيشترين كشش براي گزينش اين منطقه براي عمليات شگفتي حرفه‌اي و هياهويي بود كه در خاورميانه و جهان درپي كار پيروزمندانه هوايي دراين عمليات براي نيروي هوايي ارتش جمهوري اسلامي ايران رقم مي‌خورد.

بمباران هوايي پايگاه «الوليد» نزديك مرز اردن، پيام ويژه‌اي براي جهانيان از پويايي نيروي هوايي ايران گرفته تا آسيب پذير بودن شهرهاي اسراييل بويژه «تل آويو» در برداشت. اگرچه درپي پيروزي در اين عمليات (الوليد) هواپيماهاي جنگنده رهگير و جنگنده بمب افكن «اف-15» و «اف-16» نيروي هوايي اسراييل در هفتم ژوئن 1981 برابر با هفدهم خرداد ماه سال1360 به نيروگاه هسته‌اي «اوسيراك» درخاك عراق يورش آوردند و رآكتور آن را ويران ساختند، اما هرگز به نيروگاه بوشهر نزديك نشدند.

رهبر جوان و غيرنظامي و جاه طلب عراق نيز با اين پيام مي‌توانست از خواب غفلت بيدار شود و به اطلاعات نادرست جاسوسان غرب مبني بر ناتواني ارتش ايران و پافشاري بر رسيدن به هدف‌هاي برتري جويانه خود در خاورميانه و خليج فارس كمتر اعتماد داشته باشد. 

زيان‌هاي وارد شده به دشمن :

الف . بررسي‌هايي كه شد، نشان داد كه فرمانده پايگاه هوايي «الوليد» درپيامي كه به بغداد فرستاده بود نتيجه خسارت‌ها را چنين گزارش نمود:

(1)   ويران شدن يا وارد آمدن صدمه جدي به شمار48 فروند هواپيما از گونه‌هاي شكاري، ترابري سنگين و هلي‌كوپتر.

(2)   ويراني سه آشيانه بزرگ و چند پناهگاه (شلتر) همراه با دستگاهها و ابزار درون آنها.

ب . پي‌آمدهاي پس از اين تك هوايي نيز به شرح زير بود :

(1)   بركناري فرمانده پدافندهوايي منطقه به دستور صدام حسين رهبر جوان كم تجربه و غيرنظامي عراق كه چندي پس از آن تيرباران شد.

(2)   پايين آمدن روحيه جنگندگي و مبارزه جويي رهبر عراق و فرماندهان زيردست او، به‌گونه‌اي كه پي‌آمد رواني اين عمليات در روند جنگ و بويژه در عمليات «ثامن‌الأئمه» «طريق القدس» و سپس در «فتح‌المبين» و «بيت‌المقدس» به سرعت تجربه شد.

(3)   به خاموشي گراييدن رسانه‌هاي جمعي اسراييل در ناتوان نشان دادن حكومت جمهوري اسلامي ايران در ميدان‌هاي بين‌المللي و سرفرازي مسلمانان جهان ازاين پيروزي بزرگ.

ج . برابر گزارش خلبانان شركت كننده دراين عمليات، خسارت‌هاي قطعي و بي‌ترديد شامل انهدام سازه‌هاي تعميرونگهداري هواپيماها دراين پايگاه‌هوايي انهدام 10 فروند هواپيما از گونه‌هاي «ميگ-21» و «تي‌يو-22» انهدام پانزده فروند هلي‌كوپتر، انهدام يك انبار مهمات و يك دستگاه رادار مراقبت پرواز فرودگاهي بود. 

طرح‏ريزي عمليات :

گروه طرحهاي راهبردی و تاكتيكي نهاجا با دقت و هشياري فراوان نشستند و طراحي اين عمليات را به پايان بردند. اين گروه به سرپرستي سرهنگ خلبان «محمود قيديان» معاون عملياتي فرماندهي نهاجا و طراحي سرهنگ خلبان «بهرام هشيار» از كارشناسان بنام طرح‌هاي عملياتي و همكاري سرهنگ خلبان «عبدالعلي قاسميان» سرهنگ خلبان «علي دهنادي» و سرهنگ خلبان «فريدون ايزدستا» انجام گرفت. 

آخرين شور ستادي روز پنجم فروردين (5/1/60) انجام شد و دستور عملياتي «الوليد» روز يازدهم فروردين با تمامي پيوست‌ها و ديگر ملحقات و ضمايم آن به عرض حضرت امام(ره) رسيد و به فرماندهي‌هاي بزرگي كه در سازمان رزمي اين دستور عملياتي درگير بودند فرستاده شد. پايگاههاي هوايي بي‌درنگ دستورهاي نبرد خويش را در اين زمينه فراهم كردند و دستورهاي رزمي نوشته شد و دستور پرواز جمع يا آرايش نظامي و دستورهاي تاكتيك هريك درپي ديگري فراهم گرديد و عمليات در سپيده دم پانزدهم فروردين ماه 60 آغاز گرديد.

دستور عملياتي تك به پايگاه هوايي «الوليد» (H – 3) :

مدارك: 

دستور فرماندهي نيروي هوايي جمهوري اسلامي ايران.

نقشه ها:

نقشه هاي عملياتي2000000/1 و 1000000/1 هوايي «ONC»(1)

زمان :

ساعت به وقت گرينويچ «زولو»(2)

وضعيت :

(شرایط سیاسی، نظامی، اقتصادی دو کشور در زمان عملیات)

مأموريت :

اجراي تك هوايي به منظور انهدام هواپيماهاي پارك شده در خارج از آشيانه و انبارهاي تداركاتي و همچنين قطع خطوط مواصلاتي بين پايگاههاي هوايي «H - 3 » درخاك عراق و «H - 4 » در خاك اردن. 

اجرا:

الف . تدبير عمليات

(1)   مانور

(الف) فرماندهي پايگاه سوم شكاري همدان

با شمار 8 فروند هواپيماي فانتوم مجهز به بمب‌هاي «MK– 82HD » و «BL-755» پس از انجام سوختگيري هوايي درآسمان اروميه، مسير شمال عراق تا نقطه صفر مرزي عراق و سوريه در برابر فرودگاه «ديارالزور» درخاك سوريه در ارتفاع پست پرواز نموده و به پايگاه هوايي «الوليد» و فرودگاههاي «H - 3» حمله‌ور شويد. فرودگاه «H-3A » را با چهار فروند، فرودگاه «H-3B » را با دو فروند و فرودگاه «H-3C » را با دو فروند و هدف‌هاي مورد نظر دراين فرودگاهها را منهدم نماييد.

(2)   پشتيباني آتش 

(الف) فرماندهي پايگاه دوم شكاري تبريز.

با شمار3 فروند هواپيماي تايگر «اف-5يي» و براساس دستورات جزء به جزء پالايشگاه كركوك را منهدم كنيد.

(3)   خدمات پشتيباني رزمي 

(الف) مديريت عمليات ترابري هوايي 

((1)) اجازه پرواز خارج از كشور براي دو فروند هواپيماي سوخترسان بوئينگ «B-747  » به كشور سوريه ( فرودگاه دمشق ) را برابر روش جاري در روز دوازدهم فروردين(12/1/60) با پذيرش48 ساعت تأخير از مقامات قانوني كشور اخذ و به يگان ترابري هوايي مهرآباد صادر كنيد.

((2)) كليه تشريفات لازم براي خدمه پروازي اعزامي به خارج از كشور برابر روش جاري به جا آورده شود و ابلاغ كنيد.

(ب) فرماندهي پايگاه يكم ترابري هوايي 

((1)) دو فروند هواپيماي «بوئينگ747» سوخترسان را در روز (ر-2) برابر زمانبندي عملیات به فرودگاه دمشق اعزام كنيد.

((2)) سه فروند هواپيماي سوخترسان «بوئينگ707 » از نوع سوخترسان دوگانه «DOUBLE ROLL » دو فروند اصلي و يك فروند احتياط برابر زمانبندي به منطقه اعزام داريد.

((3)) يك فروند هواپيماي «سي-130» ( C-130 ) خفاش را رأس ساعت مقرر برابر زمانبندي عملیات به منطقه اعزام داريد.

(ج) فرماندهي پايگاه دوم شكاري تبريز 

فرودگاه را براي فرود اجباري و اضطراري هواپيماهاي مأمور مانور، آتش پشتيباني، مراقبت مسلحانه و خفاش آماده كنيد.

(4)   دفاع هوايي

(الف) فرماندهي پايگاه دوم شكاري تبريز دو فروند هواپيماي «اف-5يي» مجهز به موشك‌هاي هوا به هوا و فشنگ براي مراقبت مسلحانه هوايي رأس زمانبندي مقرر به منطقه اعزام كنيد.

 (ب) فرماندهي پايگاه هشتم شكاري اصفهان پروازهاي پوشش هوايي و مراقبت مسلحانه هوايي را با هواپيماهاي «اف-14» برقرار كنيد.

(ج) فرماندهي پدافند هوايي

((1)) مأموريت مراقبت هوايي را با رادارهاي تبريز و همدان و هواپيماهاي «اف-14» و اسكرامبل «اف-5يي» و «اف-4يي» انجام دهيد.

((2)) گروههاي پدافند هوايي و مواضع پدافندهوايي زمين به هوا را در آماده باش قرار دهيد.

(5)   اطلاعات و هشدار اوليه 

(الف) فرماندهي اطلاعات و شناسايي الكترونيكي 

((1)) مسير پروازي هواپيماي خفاش را روز (ر) پيش از پرواز با فرماندهي پايگاه يكم ترابري هوايي هماهنگ و اجرا كنيد.

((2)) مسير پرواز را برابر دستورات جزء به جزء انجام داده و اطلاعات مربوط به تهديدات هوايي و تحركات دشمن را بي‌درنگ به ايستگاه رادار تبريز گزارش كنيد.

وضعيت دشمن :

" مطالب اين بخش از طرح عملياتي «الوليد» مصوبه فرماندهي نيروي هوايي جمهوري اسلامي ايران سرهنگ خلبان جواد فكوري برداشت شده است و بايد اشاره داشت كه شرح وضعيت دشمن براساس آنچه كه در برآوردهاي اطلاعاتي نوشته شده بود استخراج و در طرحهاي عملياتي نيز عنوان مي‌شد كه در اين طرح عملياتي چنين نوشته شده بود"

برابر اطلاع اخيراً دشمن تعدادي هواپيما از انواع شكاري بمب‌افكن و هلي‌كوپتر در پايگاه هوايي «الوليد» جمع‌آوري نموده كه احتمال مي‌رود آنها هواپيماهايي باشند كه از فرودگاههاي مقدم به اين پايگاه انتقال داده شده‌اند در ضمن در پايگاه مذكور انبارهاي تداركاتي اصلي نيروي هوايي دشمن قرار دارد.

الف . در منطقه هدف يك ايستگاه رادار از نوع «P-15 » موجود مي‌باشد كه هر هواپيمايي را در ارتفاع 50 متري بالاي سطح زمين از محل استقرار آن تا فاصله60 كيلومتري مي‌تواند كشف كند (هواپيماهاي بمب‌افكن قبل از رسيدن به فاصله60 كيلومتري هدف بايد خود را به ارتفاع زير50 متر برسانند تا از خطر كشف شدن توسط اين رادار در امان بمانند)

ب . يك دستگاه رادار ديگر از نوع «P-14 » در منطقه هدف موجود بوده كه هر هواپيمايي را در ارتفاع 40000 پايي تا فاصله 700 كيلومتري از محل استقرار خود مي‌تواند كشف كند (احتمالاً هواپيماهاي مانوري در مرحله دوم سوختگيري هوايي برفراز نوار مرزي مشترك عراق و سوريه در برد اين رادار قرار خواهند گرفت)

ج . هدف داراي پدافند هوايي موضعي از انواع توپخانه ضدهوايي و موشك «سام‌ـ6 » مي‌باشد.

د . از هدف عكس‌برداري هوايي انجام نشده است و تنها كروكي منطقه هدف در دسترس خلبانان گروههاي مانوري قرار داده مي‌شود.

هـ . برابر اطلاع، هواپيماهاي مأمور مراقبت مسلحانه هوايي از نوع «ميگ‌ـ21» دراين پايگاه موجود بوده اما از زمانبندي پرواز آنها اطلاعي دردست نمي‌باشد.

وضعيت نيروهاي خودي :

الف . (1)   چهار فروند هواپيماي «اف‌ـ4يي» مجهز به 20 تير بمب «MK-82HD » و «BL-755» براي انهدام تأسيسات فرودگاهي.

        (2)   چهار فروند هواپيماي «اف‌ـ4يي» هركدام مجهز به 12 تير بمب پانصد پوندي «MK-82HD» براي انهدام ديگر فرودگاههاي «H-3» كه به هواپيماهاي پارك شده در رمپ پروازي تك خواهند كرد.

ب . در صورتي كه بنا به هر دليلي هواپيماهاي جنگنده بمب‌افكن مجبور شوند تا در فرودگاهي در سوريه فرود آيند، فرودگاههاي «ديرالزور»(1) و «پالميرا » تعيين گرديده‌اند. 

اجراي عمليات :

در شور ستادي (جلسه ستادی)، سرهنگ خلبان فريدون ايزدستا ناظر هشدار دهنده كه به زبان بيگانه «SUPERVISER » گفته مي‌شود شناخته شد كه او باستي همواره با تلفن با معاون عملياتي فرمانده نيرو (سرهنگ محمود قيديان) از درون هواپيما در تماس مي‌بود و از سوي ديگر برپايه تجربه‌اي كه داشت مي‌توانست زير وبالاي اين عمليات هوايي را به خوبي درك كند و اطلاعات عملياتي را پردازش كند و نكات لازم و ضروري و دستورهاي راهبردی را به فرمانده پروازي (سرهنگ گلچين) كه خود در اين گروه پروازي شماره2 دسته پروازي الوند در پرواز بود بدهد. كارهاي تاكتيكي عمليات را ليدر دسته سرگرد براتپور هدايت مي‌كرد. 

سرهنگ ايزدستا روز چهاردهم فروردين در يك هواپيماي سوخترسان «بويينگ747» كه نقش پست فرماندهي پرنده را نيز داشت سوار گرديد و به همراه فروند ديگري از هواپيماهاي بويينگ سوخترسان به سوي دمشق پايتخت كشور سوريه به پرواز درآمدند تا روز ديگر از آن كشور وارد كارزار شوند. با نگاه به دوستي دو دولت ايران و سوريه، پرواز هواپيماهاي ايراني به دمشق يك امر عادي بود و نگاه به اين پرواز مي‌توانست پرواز براي جابجايي زائرين ايراني و يا جابجايي سياستمداران و يا هرچيز ديگري قلمداد شود و نزد جاسوسان و يگان‌هاي شنود دشمن و اسراييل يك پرواز غير نظامي برآورد گردد.

در بامداد روز پانزدهم فروردين (در اينجا ساعت به وقت محلي مي‌باشد):

 دوفروند هواپيماي سوخترسان از گونه‌هاي «بوئينگ707» و «بوئينگ747» از باند فرودگاه مهرآباد تهران برخاستند و برفراز «اروميه» آماده شدند تا نخستين بخش از عمليات سوخترساني را به گروههاي پروازي «الوند» و «شاهين» انجام دهند.

هواپيماهاي «اف-14» از پايگاه هوايي اصفهان برخاستند و خود را برفراز اروميه رساندند .

خلبانان و10 فروند جنگنده بمب افكن «اف-4يي» در دو گروه 5 فروندي با نامهاي «الوند» و «شاهين» به ليدري سرگرد خلبان «فرج‌اله براتپور» ليدر الوند و سرگرد خلبان «محمود اسكندري» ليدر شاهين از پايگاه هوايي همدان برخاستند و به سوي اروميه بال گشودند. پس از انجام سوختگيري هوايي دو فروند هواپيما و خلبانان رزرو (يكي از گروه الوند و ديگري از گروه شاهين) پس از دريافت دستور و آگهي از آمادگي ديگر هواپيماها و خلبانان گروه پروازي ياد شده از تركيب جنگنده بمب افكن‌ها جدا شده و به پايگاه هوايي همدان بازگشتند و شانزده خلبان ديگر در 8 فروند هواپيماي جنگنده بمب‌افكن «اف-4» از فراز آسمان به 500 پايي بالاي سطح زمين فرود آمدند و با سرعت از بخش شمالي كشور عراق و لابلاي كوهها و دره‌ها به سوي هدف‌هاي خود كه پايگاههاي هوايي دشمن به نام «H-3 » در مرز اردن و عراق بود روانه شدند.

خلبانان هواپيماهاي جنگنده بمب افكن «اف-5» از پايگاه هوايي تبريز برخاستند و رهسپار هدف خود درخاك عراق كه پالايشگاه و سازه‌هاي نفتي كركوك بود گرديدند تا دشمن در مقام پدافند توانايي خود را تقسيم كند و بخش عمده آن را به شمال عراق اختصاص دهد.

خلبانان هواپيماي هركولس (سي-130) شناسايي الكترونيكي به‌نام «خفاش» از پايگاه هوايي مهرآباد برخاستند و خود را به منطقه ايستايي در شمال غرب كشور، در آسمان آذربايجان غربي و كردستان رساندند تا با دريافت و پردازش سيگنال‌هاي راداري و موشك‌هاي زمين به هواي دشمن و همچنين گفت و شنودهاي راديويي عوامل پدافند هوايي ارتش عراق بتوانند حركت‌ها و قدمهاي آنها را شناسايي كنند و به اطلاع فرمانده عمليات برسانند.

سرهنگ قيديان و سرهنگ هشيار با هواپيماي «بوئينگ747» پست فرماندهي پرنده در دمشق تماس گرفتند و با رمز به سرهنگ ايزدستا فرمانده عمليات گفتند كه «بار حاضر است» به اين برگردان كه عمليات از تهران آغاز گرديده و با گذشت ساعت‌هايي چند روند عمليات را گام به گام به آگاهي او مي‌رساندند.

جنگنده بمب افكن‌ها راه دراز تا هدف‌هاي خود را با ديد حرفه‌اي و با سرعت مناسب لابلاي پستي و بلندي‌ها شمال عراق پيمودند و بدون هيچ دردسري خود را به هدف‌ها رساندند و به سه دسته تقسيم شدند، ساعت 05:23 بامداد نخستين بمب هريك از گروههاي پروازي بر هرسه هدف پيش‌بيني شده فروريخته شد و درست همزمان ساعت 05:23 خلبانان «اف-5» بمب‌هاي خود را بر پالايشگاه كركوك فروريختند. خلبانان این گروه پروازی ستوانیکم مصطفی‌اردستانی، ستوانیکم توکلی و ستوانیکم شفیع حسین زاده هرسه از قهرمانان جنگ بودند .

دشمن ضربه‌اي سنگين را درشمال شرق كشورش دريافت كرده بود كه نگاهش به آن دوخته شد و همزمان ضربه‌ي كاري ديگر در غرب كشورش بر او وارد گرديد.

خلبانان «اف-5» بي هيچ درنگ و با شتاب لازم ارتفاع پست راه بازگشت را درپيش گرفتند و تندرست در پايگاه هوايي تبريز فرود آمدند و اين بيشترين راهي بود كه در پرواز ارتفاع پست با هواپيماي «اف-5» آزموده نشده بود اين‌بار تجربه كردند، اين چنين پروازي در كتاب‌هاي هواپيما محاسبه شده بود اما آزموده نشده بود.

خلبانان جنگنده بمب افكن «اف-4» كه مأموريت اصلي يعني بمباران فرودگاههاي «H-3» را انجام داده بودند با شتاب آسمان هدف خود را ترك كردند و به هواپيماهاي بويينگ سوخترسان كه از دمشق برخاسته بودند پيوستند، سوخت لازم را در راه و هنگام پرواز دريافت كردند و در ارتفاع پست از شمال عراق به سوي «اروميه» پرواز خود را پي‌گرفتند، درحالي كه خلبان شماره2 گروه پروازي شاهين كه از درون قيف حاصل از انفجار بمب‌هاي هواپيماي جلويي يعني ليدر خود عبور كرده بود، درميان تركش و قطعات پرتاب شده در24 نقطه از زيربال و بدنه هواپيما دچار پار‌گي و سوراخ شد كه خوشبختانه گلوله‌اي يا موشكي به او برخورد نكرده بود تا در زمان برخورد انفجار ايجاد كند و هواپيما را از پرواز باز دارد.

اين هواپيماي آسيب ديده با درايت ليدر دسته پروازي سرهنگ محمود اسكندري به سوي فرودگاه «پالميرا» درخاك كشور سوريه هدايت شد و اجازه فرود اضطراري براي او گرفته شد و خلبان درآنجا بدون چرخ دماغ فرود آمد و هردو لاستيك چرخ‌ها تركيدند و سرانجام هواپيماي بدون چرخ ايستاد و گروهي از كاركنان فني ايراني كه براي احتياط دراين فرودگاه براي تعمير و نگهداري چنين رويدادهايي گرد آمده بودند آن را به درون يكي از آشيانه هاي فرودگاه برده و از ديد ديگران پنهان كردند.

خلبانان این گروه پروازی به ترتیب گروه الوند سرگرد فرج‌اله براتپور با ستوان محمد جوانمردی، سرهنگ قاسم پورگلچین با ستوان علیرضاآذرفر، سرگرد ناصرکاظمی با ستوان ابراهیم پوردان، سروان غلامعباس رضایی خسروی با ستوان محمدعلی اکبرپورسرابی. گروه شاهین سرگرد محمود اسکندری با ستوان کاوه کوهپایه عراقی، سرگرد محمود خضرایی با ستوان اصغرباقری، سرگرد منوچهر طوسی با سروان حسین نیکوکار، سروان منوچهر روادگر با ستوان احمد سلیمانی.

ساير خلبانان اين گروه پروازي با جنگ و گريز با سامانه پدافندهوايي ارتش عراق سرانجام خود را به فضاي اروميه رساندند و درپي سوختگيري در آسمان وطن، خود را به پايگاه هوايي همدان رساندند و در خانه خود فرود آمدند و با افتخار از انجام يك مأموريت راهبردی هوايي از هواپيماهاي خود پايين آمده و فرمانده پايگاه كه خود نيز در هواپيماي شماره2 از دسته پروازي الوند به عنوان فرمانده كل گروه پروازي در انجام مأموريت حضور داشت با سرافرازي گزارش مأموريت موفقيت آميز را به فرمانده نهاجا سرهنگ خلبان جواد فكوري تقديم كرد و بي‌درنگ فرمانده نيرو به خدمت فرماندهي كل قوا رسيد و گزارش نهايي را تقديم كرد.

پدافند مستقر در پایگاه های الولید

پايگاه «الوليد» در مختصات جغرافيايي32ْ 55َ  شمالي، 39ْ 44َ  شرقي يك پايگاه دور افتاده نسبت به خطوط تماس ارتش عراق و ايران بود و از نگاه پدافندهوايي با هواپيماهاي «ميگ-21» دفاع مي‌شد، درحالي كه سامانه پدافند زمين به هواي اين پايگاه را موشك‌هاي «سام– 6» و «سام–3» و «سام–2» به همراه توپ‌هاي ضدهوايي30 ميلي‌متري و 23 ميلي‌متري سامان داده بودند. كاربرد گونه‌هاي رادار مانند «P-15 » «P-14 » «P-8 » «P-30» «P-35 » و «P-20 » در اين پايگاه و اطراف آن گزارش شده بود، اگرچه اين رادارها بيشتر دركار مراقبت پرواز و فرود هواپيماها در شب و هواي نامساعد كاربرد داشتند، مگر دو دستگاه رادارهاي «پي– 14» و «پي– 15» كه براي عمليات جستجو و كشف هواپيماها در برد دور و ارتفاعات بالا دركار بودند و آنها نيز بيشتر به تهديد از سوي سوريه و يا اردن فكر مي‌كردند تا از سوي ايران.

دیدار با حضرت امام(ره) 

در روز هجدهم فروردين، سه روز بعد از انجام موفقيت آميز اين عمليات طراحان و خلبانان و فرماندهان شركت كننده در اين عمليات محضر امام راحل رفتند

خلبانان و ديگر كاركنان نيروي هوايي در عمليات :

«اف-5»

ستوانيكم مصطفي اردستاني

ستوانيكم ابراهيم توكلي 

ستوانيكم شفيع حسين پور

«اف-14»

سروان عباس بابايي – ستوانيكم عباس صنعتكار

سروان سعيد آغاسي بيك – سرگرد هاشم آل آقا

سرگرد شهرام رستمي – 

«بويينگ707»

سروان پرويز ورزندي- سرگرد غفار عبدالعلي زاده

سروان علي‌اكبر ايكاني – سروان حسن بني آدم- ستوانيكم مجيد سلطاني

سروان حسين اسكندريان – سرهمافر3 پورسعيد

سرهمافر3محمدعلي عسكري – سروان عباس عمويي

سروان حسين اصفهاني – ستوانيار3 مهدي راهواريان

همافريكم ناصر شيررزم- همافريكم منصور بام رزم

همافر2 محمد حسين حبيبي خشت مسجدي – همافر2 هوشنگ ترابي

استوار يكم علي جواهري – استوار يكم عليرضا رحيمي پارسا

«بويينگ747»

سرهنگ2 محمد بني محمدي – سرهنگ2 جواد وارست

سرگرد عيسي حسيني – سروان حسين حاج ولي ميرزا

سروان كامران اميراعتمادي – سروان محمد اسكندريون

همافر يكم يارعلي كلاكو – همافر يكم غلامرضا افضلي

ستوانيار علي‌اكبر بهادري – ستوانيار سپهر خواريان

ستوانيار ايرج طاهرخاني – ستوانيار عباس عنبري عطار

ستوانيار ابوالقاسم حبيبي – استوار مرتضي علي تقي بيگي

استوار علي درياني – استوار محمد حاج حسيني

«اف-4»

سرهنگ2 قاسم پورگلچين – سرگرد فرج‌اله براتپور

سرگرد ناصر كاظمي – سرگرد محمود اسكندري

سرگرد منوچهر طوسي - سرگرد محمود خضرايي

سروان منوچهر روادگر - سروان غلامعباس رضايي خسروي

سروان محمد حسين نيكوكار – ستوانيكم محمد جوانمردي

ستوانيكم محمد رضا آذرفر – ستوانيكم ابراهيم پوردان

ستوانيكم محمد علي اكبر پورسرابي – ستوانيكم محمد تقي سليماني

ستوانيكم اصغر باقري - ستوانيكم كاوه كوهپايه عراقي