مراسم ۱۳ آبان امسال در برابر لانه جاسوسی، تفاوت معناداری با مراسم سال‌های گذشته است. این بار مسئولیت سخنرانی در روز استکبارستیزی بر عهده فرمانده کل ارتش جمهوری اسلامی ایران قرار گرفت که پدیده جدید و بی‌سابقه‌ای محسوب می‌شود. 

برای تحلیل این ماجرا بد نیست به چند روز قبل بازگردیم. ۵ روز پیش از آن، هفدهمين مراسم مشترك دانش‌آموختگي و تحليف دانشجويان دانشگاه‌هاي افسري ارتش جمهوري اسلامي ايران صبح چهارشنبه ۸ آبان‌ماه با حضور حضرت آيت‌الله خامنه‌اي فرمانده معظم كل قوا در دانشگاه پدافند هوايي خاتم‌الانبياء (ص) برگزار شد. در این مراسم، رهبر معظم انقلاب، نه فقط ارتش بلکه کلیه نیروهای مسلح نظام اسلامی را مخاطب قرار داده و نکته مهمی را بیان کردند:

«بايد به آينده و تحقق وعده‌هاي الهي اميدوار بود، نبايد به دشمن اعتماد كرد، از تحركات دشمن نبايد لحظه‌اي غفلت كرد، به پيروزي‌ها غره نشويم و نيروهاي مسلح بايد آمادگي لازم براي مقابله با فتنه را داشته باشند.»

به راستی چه سناریوهایی در پیش است که رهبر انقلاب به صورت علنی به نیروهای مسلح دستور می‌دهد تا «برای مقابله با فتنه» باید آمادگی لازم را داشته باشند؟ و در کنار آن باید پرسید چرا فرمانده کل نیروهای مسلح جمهوری اسلامی برای بیان این دستور به سازمان‌های نظامی، مراسم تحلیف دانشجویان ارتش را برگزیدند؟

در این زمینه، سه نکته به نظر می‌رسد باید مورد توجه قرار گیرد. این موارد به شرح ذیل می‌باشد:

۱- دشمن نسبت به تسری بحران‌های منطقه به ایران برنامه‌ریزی کرده است.

۲- در این زمینه، «امنیت» نقطه قوت ایران اسلامی است و دشمن دقیقا می‌خواهد در همین زمینه چالش ایجاد کند.

۳- برای بسط ناامنی، دشمن برای ایجاد تنش و اختلاف میان نهادهای امنیتی و نظامی  برنامه‌ریزی کرده است.

در ادامه هر یک از این موارد را به اجمال مرور می‌کنیم:

تلاش برای تسری بحران به ایران

چند ویژگی مهم و برجسته در اعتراضات اخیر لبنان و عراق می‌توان مشاهده کرد که نسبت به اعتراض‌های ادوار اخیر منطقه متفاوت بوده و به نظر می‌رسد برای فهم این اعتراضات و نحوه مدیریت آن باید مورد توجه قرار گیرد. این ویژگی‌های متمایز باعث می‌شود نظریه‌ها و رویکردهای پیشین در زمینه تحلیل پدیدارشناختی و راه‌های مقابله با اعتراضات مردمی چندان کارآمد نباشد و تبعا باید برای مدیریت آن برنامه‌های جدیدی تدوین کرد.

چند ویژگی قابل توجه در این زمینه عبارتند از:

• اعتراض علیه کلیت نظام سیاسی و عموم گروه‌های سیاسی فعال در جامعه

• فقدان رهبری و تیم مذاکره کننده با حاکمیت به نمایندگی از معترضان

• عدم ارائه آلترناتیو روشن که بسترساز آنارشیسم است.

• قاطبه معترضین رویکردهای مسالمت‌آمیز دارند؛ اما همزمان بستر برای تحرکات ضدامنیتی آشوبگران فراهم می‌شود.

• دغدغه اصلی و محور اصلی اعتراضات، کاملا معیشتی و اقتصادی است؛ اما در سطح طرح مطالبات، رنگ و بوی سیاسی رادیکال و بسیار تند به خود می‌گیرد.

• قاطبه معترضین بر دو نکته تأکید دارند: «فساد گسترده» و «فقدان چشم‌انداز روشن برای مقابله حاکمیت با مفسدین»

به نظر می‌رسد با توجه به ناآرامی‌های دی‌ماه ۹۶، دشمن تلاش دارد تا بعد از عراق و لبنان، این بحران را به ایران تسری دهد. 

تلاش برای ایجاد چالش‌های امنیتی

ویژگی مشترک عراق و لبنان، فقدان سیطره تام حکومت بر امنیت کشور و وجود گروه‌های مسلح خارج از حاکمیت است. این موضوع نقش مهمی در گسترش اعتراضات داشته است؛ زیرا در روزهای نخست، جمعیت کم‌تری در خیابان‌ها حضور می‌یابند. به طور کلی تجربه دو کشور نشان می‌دهد در همان روزهای نخست، تلاش‌هایی صورت می‌گیرد تا «هیمنه حکومت در هم شکند»! به این ترتیب معترضین بالقوه در توده‌های جامعه نیز برای پیوستن به جمع معترضین حاضر در خیابان تحریک شوند.

برای سرایت بحران به ایران، باید حفره‌های امنیتی را بزرگ‌تر و چالش‌های امنیتی جدی برای تهران ایجاد کرد. در همین راستا، افزایش تحرکات ضد امنیتی تجزیه‌طلبان از یک طرف و پوشش رسانه‌ای گسترده در مورد شیوع فساد در میان مسئولین جمهوری اسلامی ایران از طرف دیگر همزمان با جنگ اقتصادی نابرابر علیه ملت ایران، گام‌های نخست برای کلید زدن این بحران در کشورمان محسوب می‌شوند.

ایجاد تنش و اختلاف میان نهادهای امنیتی و نظامی

برای ایجاد چالش‌های امنیتی در ایران، ایجاد تنش و اختلاف میان نهادهای امنیتی و نظامی یکی از شاه‌کلیدهای راهبرد دشمن محسوب می‌شود. در مقابل این طرح، به نظر می‌رسد برجسته ساختن نقش فعال ارتش جمهوری اسلامی ایران در دفاع از آرمان‌های انقلابی ملت و صیانت از امنیت ایران اسلامی در دستور کار نظام قرار گرفته است. 

در همین راستا فرمانده کل قوا از تریبون مراسم فارغ التحصیلی دانشجویان ارتش برای اعلان دستور به کلیه نیروهای مسلح استفاده می‌کنند و فرمانده کل ارتش برای سخنرانی مراسم روز استکبار ستیزی برگزیده می‌شود.

نتیجه گیری!

ارتش جمهوری اسلامی ایران از فردای پیروزی انقلاب، یکی از بازوهای مهم دفاع از آرمان‌های ملت و انقلاب و صیانت از امنیت و تمامیت ارضی کشور بوده است و چهل سال تلاش دشمن برای ایجاد اختلاف و تقابل میان نهادهای نظامی را ناکام گذاشته است. به نظر می‌رسد در فتنه‌های آینده نیز نقش ارتش مانند دوران دفاع مقدس درخشان و در خور تقدیر باشد و نظام اسلامی بر روی صلابت، نظم و پایگاه مردمی ارتش حساب کرده است.