حمله موشکی به عین الاسد؛ گام اول انتقام یا پایان فاز فعلی؟

حمله موشکی بامداد چهارشنبه به سه پایگاه آمریکایی در عراق بازتاب گسترده‌ای در سطح رسانه‌ها داشته است؛ اما هنوز این سئوال مطرح است که به راستی تهران قصد دارد در این مرحله چه رویکردی از خود نشان دهد؟ بسیاری از کارشناسان و رسانه‌ها در گزارش‌ها، مصاحبه‌ها و مقالات خود در پی دستیابی به پاسخ این پرسش مهم هستند.

واکنش به ترور سردار سپهبد حاج قاسم سلیمانی

باید در نظر داشت که جمهوری اسلامی ایران در واکنش به ترور سردار سپهبد حاج قاسم سلیمانی تاکنون دو فاز را طی کرده است. ضمن این‌که به صورت همزمان در دو سطح رفتار می‌کند. سطح نخست آن رویکرد «پاسخ مستقیم» است که ایران در این زمینه به صورت مستقیم به این قتل واکنش نشان می‌دهد؛ سطح دوم آن «پاسخِ عراقی» است.

در توضیح پاسخ عراقی باید گفت تهران به عنوان قلب محور مقاومت، نیروهای همپیمان خود در عراق را به نحوی توجیه می‌کند که خودشان به صورت مستقل نسبت به هتک سیادت عراق و کشتار فرماندهان نظامی این کشور مانند ابو مهدی المهندس پاسخ بدهند.

واکنش علنی ایران

از قضا در هر دو سطح، تاکنون پاسخ‌ها به صورت موازی و هماهنگ پیش می‌رود. در سطح «واکنش علنی ایران»، تهران دو فاز را طی کرده است. در فاز نخست که طی روزهای شنبه تا سه شنبه دنبال شد، با برپایی مراسم‌های باشکوه خاکسپاری و گرامیداشت شهدای ترور به ویژه شهید قاسم سلیمانی، ملت ایران به صورت یکپارچه و در وحدت کم‌نظیری خواستار انتقام سخت از عاملین و آمرین این ترور شدند.

سرمایه اجتماعی

حضور پررنگ آحاد ملت در مراسم تشییع جنازه و مراسم‌های گرامیداشت در شهرهای مختلف، «سرمایه اجتماعی» تهران برای انتقام سخت را نشان داد که نه‌تنها از بعد سیاسی و تبلیغی، بلکه حتی از بعد نظامی نیز از اهمیت به سزایی برخوردار است.

فاز دوم، درست از لحظه پایان برنامه‌های خاکسپاری آغاز شد. در این فاز، تهران بامداد چهارشنبه در حملات موشکی خود، پایگاه‌های «عین الاسد» و «اربیل» را هدف قرار داد.

پایگاه عین الاسد، بزرگ‌ترین پایگاه نظامی آمریکا در عراق است که مساحت آن حدود ۲۵ کیلومتر مربع می‌باشد و پذیرای سه رئیس جمهور آمریکا (بوش پسر، اوباما و ترامپ) در دوره زعامتشان بر کاخ سفید بوده است. در اربیل، مرکز اقلیم کردستان نیز یک پایگاه نظامی آمریکا هدف قرار گرفت که در بیانیه رسمی دولت محلی اقلیم مورد تأیید قرار گرفت.

پاسخ کاملا عراقی

همزمان در سطح «پاسخ کاملا عراقی» نیز فاز اول به پایان رسیده و فاز دوم آغاز شده است. پس از ترور فرماندهان حشد الشعبی در فرودگاه بغداد که مصداق روشن هتک سیادت دولت عراق و نقض قوانین و موافقتنامه‌های پیشین (مأموریت‌های نظامی آمریکا برای حضور در عراق) است، موضع ضدآمریکایی و ضد اشغالگری در فضای سیاسی بغداد غالب شد.

در فاز نخست، محور مقاومت همین فضا را تشدید کرده و در پارلمان قطعنامه‌ای را به تصویب رساند که به موجب آن، آمریکا موظف به ترک عراق باشد. به این ترتیب، عراقی‌های متمایل به ایران، در همان فاز نخست یک ضربه حقوقی و سیاسی جدی به واشنگتن وارد کردند؛ به طوری که واکنش سریع و تند ترامپ را به دنبال داشت.

در فاز دوم نیز همزمان با حملات موشکی جمهوری اسلامی ایران به پایگاه‌های عین الاسد و اربیل، گروه‌های وابسته به بسیج مردمی عراق پایگاه «التاجی» واقع در شمال بغداد را هدف حمله خود قرار دادند که هنوز تلفات آن اعلام نشده است.

با توجه به موارد فوق، این سئوال مطرح است که فاز دوم پایان یافته و محور مقاومت در انتظار واکنش واشنگتن می‌ماند یا در این فاز، به حملات خود ادامه خواهد داد؟ شاید تا پایان این هفته بتوان به پاسخ روشنی در این زمینه دست یافت.