به گزارش گروه تحلیل و آینده پژوهی پایگاه خبری تحلیلی ایران زمین، سه شنبه 4 آبان ماه بود که اختلال در سیستم پمپ بنزین ها موجب تشویش و سرگردانی مردم شد و اخبار ضد و نقیضی در این باره به صورت گسترده در شبکه های اجتماعی و خبرگزاری ها مخابره می شد. صرفنظر از چرایی و چگونگی و چه کسی یا چه زمانی  این اخبار یک حقیقت در ساعات اولیه این رویداد به صورت واضح و شفاف در تمامی خبر ها خود را نشان می داد و آن حقیقت چیزی نبود جز خبر یک حمله سایبری!

حمله سایبری که  شبکه هوشمند سوخت کشور را هدف قرار داد و مردم را تا ساعتی معطل کرد! اما این حمله سایبری تنها یک هدف نداشت  و  به باور راقم این وجیزه حمله سایبری تنها بخشی از یک پروژه گسترده بوده و هست که در ذیل به آن می پردازیم.

خود حمله سایبری تا چه میزان موفق و تاثیرگذار بوده است؟

مهم ترین و اصلی ترین سوال در این ماجرا میزان تاثیرگذاری حمله است. باید این  سوال را پرسید که این حمله  تا چه حد موفق بوده است؟ سامانه هوشمند سوخت یکی از زیر ساخت های حیاتی کشور است که زندگی میلیون ها نفر از شهروندان به آن وابسته است. حساسیت  در قیمت، نوسان و اختلال در حامل های انرژی تنها مختص ایران نیست و در تمامی کشور های جهان این مورد بسیار مهم و حیاتی است چرا که مستقیم بر روی زندگی مردم اثر گذار است. 

این حمله بسیار گسترده بوده بطوری که بیش از 4000 جایگاه سوخت کشور را تحت تاثیر قرار داد است. بنابراین می توان گفت از منظر انتخاب مبحث سوخت به عنوان هدف و گستردگی در حمله این حمله سایبری دقیق بود است. اما نکته اصلی ماجرا اینجاست که از نظرمیزان اثر گذاری این حمله را نمی توان حمله موفقی دانست. مهم ترین علت آن نیز این است که زیر ساخت شبکه ی جایگاه های سوخت کشور، یک شبکه ی اینترانت ( شبکه اختصاصی ) بوده که به اینترنت متصل نیست. و به همین دلیل بود که تنها ساعتی پس از حمله، کارشناسان  توانستند به تدریج جایگاه های سوخت را وارد مدار کنند. 

همچنین با توجه به تجربه های گذشته با مدیرت بحران به موقع، عرضه سوخت به صورت دستی و تک نرخی (آزاد)، ایجاد جایگاه های سوخت سیار، اطلاع رسانی سریع درباره جایگاه های برگشته به مدار و دیگر اقدامات کشور توانست به صورت بسیار زیادی از اثرگذاری این حمله بکاهد و این حمله تاثیر محسوسی در زندگی مردم نگذاشت.

موضوع بنزین می توانست به بحران بنزین تبدیل شود!

همان طور که در بالا ذکر شد این حمله سایبری تنها یک حمله سایبری ساده نبوده است و به باور راقم این وجیزه  بخشی از یک پروژه جنگ شناختی و مهندسی اجتماعی کشور به دست دشمن بوده است. که هدف آن ایجاد نارضایتی در مردم، ناکارآمد نشان دادن دولت و سلب اعتماد مردم از دولت است.

اگر به زمان این حمله سایبری توجه کنیم می بینیم که در آستانه حوادث آبان 98 اتفاق افتاده است. در آبان 98 به دلیل برخی بی تدبیری ها و افزایش  ناگهانی قیمت بنزین  اعتراضاتی پدید آمد که با سوء استفاده رسانه ای دشمن تبدیل به بحران بنزینی شد. اعتراضاتی که به خشونت کشیده شد.

با توجه به آرایش رسانه ای دشمن درزمان این حمله سایبری و پخش شایعاتی نظیر افزایش قیمت بنزین، کمبود سوخت و به اندازه نبودن ذخایر سوختی در کشور، طولانی بودن بازگشت جایگاه های سوخت به مدار، بزرگنمایی اغراق آمیز از حمله سایبری، یادآوری و ترویج بی اعتمادی در بین مردم با مرور بی تدبیری ها  همه و همه از آرایش رسانه ای  و هماهنگی میدانی حکایت می کند که دشمن این موضوع  را نیز همانند آبان 98  دنبال می کرد است.

که با هوشیاری رسانه ای در داخل کشور و مراجع رسمی پاسخگو در این موضوع، روایت دقیق و برخط رسانه های کشور ، روایت غالب و اصل شکل دادن به اخبار در سطح جامعه شد و دشمن در جنگ رسانه ای به معنای واقعی کلمه شکست خورد. به طوری که رسانه های محافظه کار نیز برای عقب نماندن از این موج وادار به اطلاع رسانی دقیق شدند. که این موضوع بسیار مهم، موفقیتی رسانه ای در کشور است که پس از چندین سال آزمون و خطا  و تجربه میتوان گفت امروز به یک پختگی و بلوغ رسیده است. که حفظ و استمرار آن بسیار با ارزش است و می تواند باعث ترمیم و تعمیق اعتماد مردم به رسانه های داخل کشور شود.

ضرورت توجه و  مرور در ساختار امنیت سایبری کشور!

ایران یکی از قدرتمندترین ساختارهای امنیت سایبری در سطح منطقه و جهان است و حمله سایبری به بخشی از  سیستم سوخت رسانی کشور را نمی توان مبنای یک خلا بسیار بزرگ دانست.  چرا که این نوع حملات و حتی گسترده تر و عمیق تر از این حملات در کشور های پیشرفته ای مانند آمریکا، روسیه، اسرائیل و ... نیز رخ می دهد. به عنوان نمونه در چند ماه گذشته چندین حمله به  شبکه سوخت آمریکا انجام شد که تنها در یک مورد بزرگترین شبکه خط لوله انتقال سوخت به شرق ایالات متحده متوقف شد و این توقف بیش از 5 روز به طول انجامید، مردم به پمپ بنزین ها هجوم برده و نرخ بنزین افزایش یافت.

با تمام این احوال در ایران با توجه به هجوم متعدد سایبری به کشور و تنها  100 روز پس از حمله سایبری به وزارت راه و شهر سازی و ایجاد اختلال در فعالیت شبکه راه آهن، حمله سایبری به سامانه هوشمند  سوخت که یکی از زیر ساخت های حیاتی کشور است این ضرورت را تشدید کرد تا  نگاهی ویژه به امنیت سایبری کشور شود که سازمان ها و سامانه هایی نظیر پدافند غیر عامل و دژفا و... باید تمرکز و فعالیت و بروزرسانی بیشتری را در پیش گیرند.

سامانه هوشمند سوخت در گذشته نیز مورد حمله قرار گرفته بود. اما چون در ساعات نیمه های شب ( 2 یا 3 بامداد) رخ داده بود کارشناسان توانستند مشکل را حل کنند به طوری که برای مردم ملموس نباشد.

گفتنی است که متعدد بودن مراکز دفاع سایبری و  نگاه بخشی به مباحث فاوا و امنیت شبکه ضریب آسیب پذیری را بالا می برد. شایان ذکر است که در ماجرای اخیر ریاست سازمان پدافند غیر عامل نیز در نشست خبری عنوان داشته است که حادثه را از قبل به صورت کتبی به دستگاه ذیربط ابلاغ کرده بودند اما به دلیل سهل انگاری در حوزه سایبری در دولت گذشته و ناهماهنگی اجرایی در زمینه های مختلف نکاتی که تذکر داده شد اجرایی نشد و از همان محل آسیب را متحمل شدند.

در پایان باید یادآور شد، که حمله سایبری اخیر که برای آحاد جامعه ملموس تر از دیگر حملات بود، نگاه و توجه کارشناسان و مدیران مربوطه را در ضرورت توجه به امنیت سایبری بیشتر کرد.