به گزارش پایگاه خبری تحلیلی ایران زمین به نقل از ایلنا، علی سلاجقه در نشست افتتاحیه پنجمین همایش ملی فرسایش بادی و طوفانهای گردوغبار که صبح امروز (۲۰ بهمن) در دانشگاه یزد انجام شد، در تماس ویدیویی گفت: بررسیهای انجامشده توسط سازمان حفاظت محیطزیست نشان میدهد که در حال حاضر وسعت کانونهای گردوغبار داخلی کشور بالغ بر ۳۵ میلیون هکتار و میزان غبار ناشی از آنها بالغبر ۲/۴ میلیون تن ذرات زیر ۱ صد میکرون است.
رئیس سازمان محیطزیست،افزود: مدیریت و کنترل کانونهای گردوغبار صرفاً از سوی سازمانهای دولتی غیر ممکن است و به این منظور باید سیاستهایی را مدنظر قرارداد که به دنبال آن پروژههایی با هزینه کم و اثربخشی بالا با مشارکت مردم انجام شود.
وی با اشاره به جلب مشارکت مردم، اقتصادمحور بودن پروژههای کنترل گردوغبار را بسیار مهم ارزیابی کرد و گفت: اگر این پروژهها ضمن مدیریت، سازگاری و مقابله با پدیده گردوغبار، اقتصادی هم باشند، میتوانند استقبال و مشارکت بهرهبرداران ازجمله کشاورزان، دامداران و مرتعداران را در پی داشته باشند.
معاون رئیسجمهور ادامه داد: در این راستا تمامی دستگاههای عضو ستاد ملی سیاستگذاری و هماهنگی مدیریت پدیده گردوغبار باید با توجه به وظایفی که در آییننامه هماهنگی پیشگیری و مدیریت پدیده گردوغبار برای آنها تعیینشده است، اقدام لازم را با دقت و حساسیت اجرا کنند. در این میان نقش کلیدی برای افزایش اثربخشی و همافزایی اقدام ها، انسجام و همکاری بین بخشی نیاز است که نقش محوری آن با سازمان حفاظت محیطزیست در قالب آییننامه مزبور است. درواقع انسجام سازمانی نکته کلیدی است که در همه زمینهها ازجمله مدیریت، سازگاری و مقابله با گردوغبار و فرسایش بادی مغفول مانده است.
سلاجقه، تصریح کرد: در آیین نامه یاد شده برای هر یک از دستگاهها وظایفی در نظر گرفتهشده است که اگر به نحو شایسته و فارغ از تقابل با وظایف دستگاههای همکار به انجام رسد، موجب همافزایی بیشتر و مدیریت سرزمین در سازگاری و مقابله با گردوغبار بهطور اخص با نتایج بسیار مناسبی همراه خواهد بود.
وی متذکر شد: از کل مناطق غبارخیز کشور، ۱۵ میلیون هکتار شامل مراتع فقیر است که بهمنظور مدیریت این کاربری از اراضی نیاز است تا بهصورت علمی در قالب اقدامهای مدیریتی همچون قرق و مدیریت چرایی و تعداد دام با ظرفیت مراتع متناسب گردد. این دو اقدام از مجموعه اقدامهای اثربخش و کمهزینهای است که باید جز راهبردهای طولانیمدت دستگاههای متولی باشد، که میتواند با مشارکت مردم به طور گسترده انجام شود.
رئیس سازمان حفاظت محیطزیست ضمن اشاره به اینکه اراضی زراعی آبی و دیمزار، ۴ میلیون و ۵۰۰ هزار هکتار از اراضی غبارخیز کشور را شامل میشود، بیان کرد: برای مدیریت و کنترل غبارخیزی در این کاربری اراضی باید آموزش کشاورزی حفاظتی به کشاورزان، مدنظر قرار گیرد. بررسیها نشان میدهد که این مهم در وزارت جهاد کشاورزی مغفول مانده است.
سلاجقه افزود: بسیاری از دشتها و تالابهای کشور در اثر کمبود رطوبت، خشک و منشأ تولید گردوغبار شدهاند که وزارت نیرو باید طبق قانون حفاظت و احیا تالابها، نسبت به تأمین حق آبه زیستمحیطی و سایر اراضی مستعد غبارخیزی مانند دشتهای سیلابی اقدام کند. این اقدامها الزاماً به اعتبار زیادی نیاز نداشته و بیشتر عملیات مدیریتی است که میتوان در راستای اقتصاد مقاومتی مدنظر دستگاههای متولی قرارگرفته و یقیناً اثربخشی و نعمات زیادی را برای کشور در پی خواهد داشت.
وی به زیان اقتصادی پدیده گردوغباراشاره داشت و گفت: مطالعاتی که توسط ستاد ملی در ۶ استان غبارخیز کشور بهمنظور تعیین خسارتهای گردوغبار انجامشده است، نشان میدهد که کل خسارتهای سالانه ناشی از این پدیده به منابع زیستی و اقتصادی معادل ۱/۲۰ درصد از کل GDP (تولید ناخالص داخلی) این استانها بوده و میزان خسارت ناشی از پدیده گردوغبار در یک دوره ۱۰ساله (۱۴۰۶-۱۳۹۷) معادل ۵۹۰ هزار میلیارد ریال برآورد شده است که میتوان گفت، چنانچه با انجام اقدامهای مؤثر بتوان گردوغبار را مدیریت و مهار کرد، رفاه اقتصادی جامعه به همین میزان در یک دوره ۱۰ساله در این ۶ استان بهبود خواهد یافت.
رئیس سازمان حفاظت محیطزیست تأکید کرد: باوجود تمامی پیچیدگیها و دشواریهای پیش روی اقدامهای مدیریتی و کنترلی گردوغبار، در برنامه ششم توسعه و با جدیتر شدن ضرورت برنامهریزی و انجام عملیات مقابله با پدیده گردوغبار و همچنین با تخصیص منابع مالی از صندوق توسعه ملی با اذن مقام معظم رهبری، انجام اقدامهای مقابله با این پدیده از جهش قابلتوجهی برخوردار بوده است. بهنحویکه علیرغم تمامی محدودیتهای اعتباری موجود در کشور مجموعاً بیش از ۲۸ هزار میلیارد ریال برای مدیریت، سازگاری و مقابله با پدیده گردوغبار و اصلاح شبکه برق هزینه و تخصیص دادهشده است که منجر به انجام ۲/۵ میلیون هکتار اقدامات اجرایی توسط دستگاههای متولی و تحت نظر ستاد ملی شده است.
سلاجقه اظهار داشت: مدیریت، سازگاری و کنترل پدیده گردوغبار نیازمند هماهنگی، همکاری و مشارکت بخش-های دولتی، خصوصی، سازمانهای مردمنهاد و مردم محلی در قالب عملیات اجرایی اثربخش با رویکرد اقتصادمحور و در قالب اقتصاد مقاومتی است.
وی خاطرنشان کرد: بررسیها نشان میدهد که وسعت کانونهای گردوغبار خارجی تأثیرگذار بر کشور بیش از ۲۷۰ میلیون هکتار است که میزان غبارخیزی آنها معادل ۱۸۰ میلیون تن در سال ذرات زیر یکصد میکرون است. بنابراین لازم است با انجام همکاریهای بینالمللی و منطقهای با هماهنگی وزارت امور خارجه و استفاده از ظرفیت کنوانسیونها و نهادهای بینالمللی، اقدامهایی را در خصوص کنترل و مدیریت منشأهای فرامرزی گردوغبار به انجام رساند.
معاون رئیس جمهور گفت: بر این اساس سازمان حفاظت محیطزیست نسبت به تهیه ۲ برنامه عمل زیر منطقهای شامل برنامه عمل زیر منطقهای منطقه غرب آسیا و برنامه عمل زیر منطقه بخشی از آسیای میانه و غرب آسیا اقدام کرده که امید است بتوان با استفاده از این برنامههای عمل، اقدامهای پیشبینیشده را با همکاری کشورهای منطقه اجرایی کرد.
سلاجقه همچنین پیشنهاد کرد که جهتگیری و اهداف مقالات و مطالعات آتی در زمینه مدیریت پدیده گردوغبار به سمت برآورده کردن خواستههای مطرحشده با رویکرد ارزیابی اقتصادی پروژههای اجرایی، در نظر گرفتن پروژههای کمهزینه و اثربخش، استفاده از فناوریهای نوین و روشهای کم آب بر مانند استفاده از گونههای بومی اقتصادی و سازگار باکم آبی با مشارکت جوامع محلی و سازمانهای مردمنهاد باشد.
وی از شرکت کنندگان دراین همایش نیز خواست تا با ارزیابی اثربخشی پروژههای اجرایی گذشته با رویکرد اقتصاد مقاومتی و لحاظ نمودن شرایط اقلیمی و ادافیکی کشور بهویژه کمبود رطوبت و منابع آب قابلدسترس برای اقدامهای اجرایی با انجام عملیات آبخیزداری و آبخوانداری که منجر به استفاده از سیلابها از یکسو و افزایش پوشش گیاهی و کاهش غبارخیزی گامهای مفیدتری برداشته شود.