با نزدیک شدند به ایام انتخابات، گروه تحلیل و آینده پژوهی پایگاه خبری تحلیلی ایران زمین به بررسی اهداف انتخابات و چرایی این موضوع مهم می پردازد. باید گفت که در دهه اخیر هرچه به زمان انتخابات نزدیک تر می شویم، شاهد داغ تر شدن منازعات سیاسی هستیم. منازعاتی که عموما در این دهه متوجه برخی《نهادهای سیاسی》 کشور شده است تا برنامه های نامزدان برای اداره امورانتخابات واقعه و فرآیندی  سترگ و نماد مردمسالاری در نظام، عرصه ظهور و جلوه گاه بروز اراده و همراهی مردم با حاکمان است لکن کارکرد اصلی آن باید ختم مرافعات و رقابت ها باشد.

توجه به این نکته ضروری است که به رغم اهمیت ذاتی و حیاتی انتخابات در نظام سیاسی و ضرورت رعایت استانداردهای آن جهت نضج و استمرار حیات اجتماعی جامعه سیاسی، نگاه به این مقوله نباید 《هدف مدار》 باشد.

به عبارت روان تر، انتخابات هدف نیست بلکه تنها گذرگاه و وسیله و فرآیندی است که النهایه قرار است موجبات تثبیت و استحکام هرچه بیشتر نظام سیاسی، جامعه سیاسی و گفتمان قانون اساسی را فراهم آورد.

به همین دلیل، تمامی کنشگران عرصه انتخابات، اعم از شهروندان رای دهنده، مجریان و ناظران، رسانه های حکومتی و غیر حکومتی و مهمتر از همه نامزدان، باید معطوف به غایت آن رفتار کنند. در صورتی که سطح منازعات در انتخابات از میزانی فراتر رود که به تزلزل در ارکان سیاسی و انقطاع و خدشه در ساختار اجتماعی کشور منجر شود، از قضا سرکنگبین صفرا فزوده و نوش دارو به عامل مرگ بدل خواهد شد.

نمونه این رخداد تلخ را در انتخابات ریاست جمهوری دهم شاهد بودیم که هرکدام از کنشگران به سهم خود، با بی اعتنایی به مبانی انتخابات و فدا کردن ثبات سیاسی در راه منافع انتخاباتی، سبب آسیب پذیری شدید ساختار اجتماعی شدند.

در این بستر، تخریب نهادهای سیاسی مجری و ناظر، بویژه شورای نگهبان، علی رغم تمام انتقاداتی که به عملکرد آنان وارد است، نباید به گونه ای پیش رود که در دراز مدت، سبب انهدام جایگاه فرارقابتی آنان شود. به عبارت بهتر، سیر رقابت های انتخاباتی عرصه به چالش کشیدن نظام سیاسی و ارکان جامعه سیاسی نیست و نامزدان و رسانه ها بویژه صدا و سیما، هریک به نوعی، در این خصوص تکلیف دارند. 

عرصه رقابت انتخاباتی، عرصه ارائه عملکردهای پیشین، نقد روشهای آزموده شده و ارائه برنامه های معطوف به آینده بوده و هرچند هیجان، پوپولیسم و تحریک گسل های اجتماعی یه منظور ترغیب مردم برای حضور در صحنه و شادابی سیاسی و اجتماعی امری اجتناب ناپذیر است ولیکن کنترل اندازه و زمین این بازی امری مهم و خطیر خواهد بود. نامزدهای انتخابات، نه رقیب نظام سیاسی و نه ولی نعمت مردم هستند و باید به این نکته وفادارانه و صادقانه بیاندیشند.

نقد نهادهای رسمی فرارقابتی مانند شورای نگهبان و صدا و سیما، هرچند به عملکرد آنان انتقادات جدی وارد باشد، باید معطوف به تنویر افکار و عرصه عمومی باشد و نباید به سمت و سویی حرکت کند که برای نامزدهای انتخاباتی نقش اپوزیسیون تعریف کند. به واقع، نقطه ابهام رقابت های انتخاباتی در دهه اخیر در ایران همین است که برخی نامزدان نقش《رقیب ساختار سیاسی》را برای خود تعریف نموده و در این میدان به ایفای نقش می پردازند. در حالی که انتخابات و بازی های سیاسی مربوط به آن نقشی تعریف شده در چارچوب ساختارهای سیاسی قانونی کشور است و تضعیف این ساختارها، عملا به این می ماند که فردی بر شاخ نشسته و بن را اره کند. 

حفظ تعادل و تناسب عرصه رقابت ها، همکاری تمام کنشگران را می طلبد. هرچند به نظر می رسد برخی رویه های ناصواب گذشته و همچنین فقدان احزاب مقتدر و حرفه ای در کشور است که کنشگران انتخاباتی بویژه در رسانه ها و نامزدان را به سوی ایفای نقش رقیب ساختار سیاسی می کشاند.

انتخابات، بخشی است از معماری حقوق اساسی و حقوق اساسی عرصه ای است برای همدلی آزادی شهروندان و《تثبیت شهریاری شهریاران》.چه، شهریاران بی تثبیت خویش و در تزلزل امنیت سیاسی، نخواهند توانست حافظان خوبی برای حقوق شهروندان باشند و نیرویشان لاجرم صرف حفظ و صیانت از خویش خواهد شد.

نهادهای حقوق اساسی موضوع انتخابات نیستند و توجه کنشگران به این موضوع، ضروری است. به چالش کشانیدن نهادهای فرارقابتی، نتیجه ای جز تزلزل ساختار اجتماعی و افزایش هزینه های سیاسی نخواهد داشت. بهتر است نامزدان متمرکز بر ارائه روشها باشند و ارزیابی عملکرد نهادهای فرارقابتی را به افکار عمومی وانهند.