به گزارش پایگاه خبری تحلیلی ایران زمین  به نقل از ایرنا، تولید پسماند به‌عنوان باقی‌مانده کالای مصرفی امری اجتناب‌ناپذیر در زندگی امروزی بشر است؛ اما متأسفانه ترویج ، گسترش و عمیق شدن مصرف‌گرایی به افزایش حجم آن دامن می‌زند. در کنار بی‌توجهی به محیط‌زیست و مسئولیت‌های مدنی تاکنون نتیجه‌ای جز رهاسازی و انباشت زباله در دامان طبیعت نداشته است. استان گیلان در شمال ایران با مواهب و نعمت‌های زیبای خدادادی نظیر دریا، جنگل، مناطق و مناظر کوهپایه‌ای و جلگه‌ای از دیرباز به‌عنوان یکی از مقاصد مهم گردشگران و مسافران داخلی و خارجی شناخته شده است؛ اما از رهاشدن و انباشت زباله در تفرجگاه‌ها و گردشگاه‌ها رنج می‌برد. اما این استان نیز همانند دیگر استان‌های شمالی با معضل انباشت زباله مواجه است که با توجه به طبیعت و محیط‌زیست حساس گیلان بیش از مناطق دیگر برای مردم استان و همچنین خود طبیعت این خطه سرسبز شمال کشور دردناک و رنج‌آور شده است.

مطابق آمارها روزانه حدود دوهزار تن زباله در شهرها و روستاهای گیلان تولید و در ۲۲محل دفن می‌شود و برای کاهش آثار منفی آن بر طبیعت این استان در کنار تأمین اعتبارات و اجرای طرح‌ها و برنامه‌های دولت، باید سطح مسئولیت‌پذیری و نقش‌آفرینی مردم و گردشگران در مدیریت پسماند ارتقا یابد.

خراش زباله بر طبیعت گیلان

محیط‌زیست گیلان زیباست، اما به‌علت وجود مشکلاتی در مدیریت پسماند و فاضلاب شکننده است و اغلب مراکز دفع زباله در کنار رودخانه‌ها، تالاب‌ها و حاشیه دریای خزر قرار دارد که چندین دهه خاک، آب و محیط‌زیست این استان سرسبز را آلوده کرده است.

در جنگل‌های سرسبز منطقه سراوان شهرستان رشت مرکز استان گیلان، بیش از سه‌دهه است که انبوهی از زباله انباشته شده و ارتفاع آن حتی به ۹۰متر هم رسیده است و روزانه یک‌هزار و ۱۰۰تن زباله به این منطقه منتقل می‌شود.

مشکلات زباله در استان گیلان فقط محدود به شهرستان رشت نمی‌شود، زیرا در سراسر این استان ۲۲مرکز دفن زباله در شهرستان‌های مختلف فعال هستند که معضلات زیست‌محیطی و بهداشتی بسیاری را به‌وجود می‌آورد.

برای نمونه طبق اعلام فرماندار رضوانشهر، در این شهرستان که با حدود ۸۰هزار نفر جمعیت در ۷۰کیلومتری غرب مرکز استان گیلان قرار دارد، روزانه بیش از ۳۵تن زباله جمع‌آوری می‌شود که حدود ۲۵تن مربوط به حوزه شهری و حدود ۱۰تن مربوط به حوزه روستایی است. اما زباله گیلان فقط از مناطق شهری و روستایی نشأت نمی‌گیرد و به این مناطق محدود نمی‌شود، زیرا سال‌های اخیر رشد گردشگری بر چهره گیلان سرسبز اثرات منفی برجای گذاشته است. در همین راستا، چندی پیش رامین شیلاتی، سرپرست اداره حفاظت محیط‌زیست تالش، اعلام کرده بود در منطقه گردشگری گیسوم، قروق و جوکندان این شهرستان در حاشیه دریای خزر همه‌ساله زباله‌های زیادی رها می‌شود و با همیاری دوستداران طبیعت در اردیبهشت‌ماه امسال از این مناطق حدود یک‌هزار و ۲۰۰کیلوگرم زباله جمع‌آوری شده است.

علاوه‌بر این در شهرستان مرزی بندر آستارا در غربی‌ترین نقطه گیلان، حاشیه دریای خزر و مرز جمهوری آذربایجان نیز مطابق اعلام شهرداری روزانه ۱۲۰ تا ۱۵۰تن زباله جمع‌آوری و در نزدیکی دریای خزر در منطقه‌ای موسوم به داداش‌آباد دفن می‌شود.

تدبیر دولت برای حل مدیریت پسماند استان‌های شمالی

معاون عمران و توسعه امور شهر و روستایی وزیر کشور و رئیس سازمان شهرداری‌ها و دهیاری‌های کشور در اردیبهشت ماه امسال اعلام کرد: مجموع اعتبارات تخصیصی در دولت دوازدهم نسبت به سال‌های ۱۳۸۴ تا ۱۳۹۶ برای ساماندهی پسماند استان‌های ساحلی بیش از پنج‌برابر شده است.

مهدی جمالی‌نژاد بهره‌گیری از ظرفیت سازمان‌های مردم‌نهاد در آموزش حوزه محیط‌زیست روستایی، اجرای پایلوت مدیریت پسماند اجتماعی در استان‌های گیلان و مازندران، تدوین اطلس جامع مدیریت پسماند عادی کشور، رشد پنج‌برابری اعتبارات دولتی در دولت دوازدهم و حمایت از راه‌اندازی نیروگاه‌های زباله‌سوز استان‌های شمالی را از اقدامات دولت در مدیریت پسماند اعلام کرد.

معاون امور دهیاری‌های سازمان شهرداری‌ها و دهیاری‌های کشور نیز در اردیبهشت‌ماه امسال به مناسبت روز زمین پاک گفت: یکهزار میلیارد تومان برای کمک به حل معضلات پسماند استان‌های ساحلی اختصاص یافته است.

علی قربانی توجه دولت دوازدهم به حل معضل زباله را در کشور بی‌سابقه توصیف و تصریح کرد: فقط در سال گذشته بودجه شهرداری‌ها و دهیاری‌های کشور 100هزار میلیارد تومان بود و این مبلغ ۲۰هزار میلیارد تومان بیش‌تر از بودجه عمرانی کشور است.

درحال‌حاضر علاوه‌بر کارخانه‌های فعال بازیافت زباله در شهرستان‌های رشت، انزلی و رودسر گیلان، کارخانه بزرگ کمپوست زباله غرب گیلان در شهرستان تالش با سه‌هکتار وسعت و سوله‌هایی به مساحت سه‌هزار و ۷۰۰مترمربع توسط بخش خصوصی درحال ساخت است و زباله‌های هفت‌شهر و سه شهرستان غرب استان گیلان در آن امحاء و به کمپوست تبدیل خواهد شد؛ اما تکمیل آن به تأمین اعتبارات کلان نیازمند است.

مدیریت پسماند، اولویت شهرداری‌ها و دهیاری‌های گیلان

استاندار گیلان بارها مدیریت پسماند و تفکیک زباله از مبدأ، تکمیل پروژه‌های در دست اجرا، آموزش نیروی انسانی، تجهیز ماشین‌آلات حمل زباله و دفن بهداشتی زباله‌ها را اولویت کار شهرداران و دهیاران در سال۱۴۰۰ اعلام کرده است.

به گفته ارسلان زارع در ۳۱روستای شهرستان رشت طرح مدیریت پسماند روستایی اجرا شده که باید در تمام شهرستان‌ها عملیاتی شود و در حوزه پسماند عادی شهری و روستایی، شهرداری‌ها و دهیاری‌ها باید با مطالعات منطقه‌ای به‌سوی مدیریت اصولی پسماند و کاهش محل‌های دفن گام برداشته و از تعدد محل‌های دفن زباله و آسیب به محیط‌زیست جلوگیری کنند.

نماینده عالی دولت در گیلان با اشاره به محوریت بخش کشاورزی در توسعه اقتصادی استان، فرآوری و بازیافت پسماند کشاورزی را گامی مؤثر در ایجاد درآمد و استفاده از بخش خصوصی دانسته و از فرمانداران خواسته از سرمایه‌گذاران متقاضی فعالیت در این حوزه حمایت کنند. وی همچنین با نگاه مثبت به حساسیتی که بعد از شیوع کرونا به حوزه بهداشت در میان مردم ایجاد شده، بر استفاده از این ظرفیت در حوزه مدیریت پسماند تأکید کرده است.