به گزارش پایگاه خبری تحلیلی ایران زمین، دو ابرقدرت آسیا یعنی چین و هند دارای روابط بسیار پیچیده و چند بعدی هستند. اگرچه روابط اقتصادی این دو کشور وسیع است و در بسیاری از موارد هم با یکدیگر توافق دارند اما مناطق حائل و مرزی زیادی بین دو کشور وجود دارد که ذاتا مناقشه آمیز بوده و می تواند دو کشور را به سرعت از دوست به دشمن تبدیل کند.

نشنال اینترست در تحلیلی به قلم آتول کومار (Atul Kumar)  به این مناقشات اشاره داشته و آنها را از جهات مختلف بررسی می کند.

خیانتی که چین به هند کرد

کومار در تحلیل خود می نویسد: "نارندرا مودی هجده بار بین سال‌های 2014 تا 2019 با شی جین پینگ ملاقات کرد که بیشترین دیدار از سوی رهبران دو کشور در تاریخ روابط دوجانبه هند و چین بوده است. مودی حتی پنج بار برای اجلاس های مختلف به چین سفر کرد و توافق نامه هایی را برای تسهیل روابط تجاری و سیاسی با پکن منعقد کرد. با این حال، هیچ یک از این تعاملات در دراز مدت مفید واقع نشدند. در آوریل 2020، نیروهای ارتش سرخ چین هفت منطقه مورد مناقشه در مرزهای مشترک را اشغال کردند. این اقدام چین باعث شد چند توافقنامه دوجانبه که برای صلح در مرزها در سال‌های 1993، 1996 و 2013 امضا شده بودند،  بی‌ معنا و باطل شوند.

بعد از این اتفاق، مودی به دلیل ملاقات های مکرر با شی و ناتوانی در درک مقاصد واقعی چین با انتقادات شدید داخلی مواجه شد. از آن زمان، هر دو رهبر از ملاقات علنی با یکدیگر اجتناب کردند. آنها در نشست سپتامبر سازمان همکاری شانگهای (SCO) در ازبکستان شرکت کردند اما یکدیگر را نادیده گرفتند."

تحلیلگر نشنال اینترست معتقد است حضور نظامیان چینی در مرزهای مشترک باعث عدم احیای روابط دهلی و پکن می شود. کومار در این رابطه می نویسد: "نفوذ ارتش سرخ به طور قابل توجهی به روابط چین و هند آسیب رساند و منجر به درگیری دره گالوان در ژوئن 2020 و استقرار نیروهای هند در محدوده کایلاش شد. هر دو کشور در آگوست 2020 به شدت به یک درگیری فعال مرزی نزدیک شدند. با این حال، عقل بر خشم غلبه کرد و با آغاز مذاکرات دوجانبه از طریق مجاری نظامی و دیپلماتیک، نیروهای هند و چین از هم دور نگه داشته شده و از التهاب مرزی کم شد."

روابط اقتصادی عالی چین و هند، مانعی برای آغاز درگیری

نشنال اینترست تاکید دارد که اگرچه روابط سیاسی و مرزی چین و هند پرمخاطره و مناقشه است اما روابط اقتصادی مشترک آنها عالی است و به بهترین نحو تداوم دارد. کومار در این رابطه می نویسد: "روابط تجاری چین و هند همچنان سالم است. تجارت دوجانبه در سال 2021 به 125 میلیارد دلار رسید. این رابطه تجاری بر یک اصل مهم تأکید می کند؛ هند اگر بخواهد رشد سریعتری داشته باشد، نمی تواند اقتصاد چین را نادیده بگیرد، به ویژه پس از رهایی از همه گیری کووید-19 و کاهش پیامدهای جنگ روسیه و اوکراین. روابط تجاری چین و هند حتی در زمانی که هر دو طرف منتظر حل و فصل بن بست مرزی هستند، به طور مستقل پیشرفت کرده است."

جنگ یا صلح، مساله این است

با این وجود، اختلافات مرزی همچنان وجود دارد و می تواند در طولانی مدت بر روابط تجاری دو کشور سایه افکند. پکن و دهلی در حال حاضر، با یک چالش بزرگ مواجه هستند. یک جنگ و صلح در دو وجه از روابط این دو کشور حاکم است. در اقتصاد، بیشترین روابط را دارند اما در مسائل مرزی، ممکن است حتی تا آستانه جنگ هم پیش بروند.

کومار در این رابطه می نویسد: "مناطق حائل و مرزی، یک منطقه پرتنش بین نیروهای چینی و هندی ایجاد کرده که می تواند به درگیری آنها بینجامد. پروژه های زیرساختی مرزی نیز خطر درگیری های آینده را افزایش می دهد. هند به دنبال ساخت راه آهن و جاده در مناطق حائل است. چین اصلا دوست ندارد این اتفاق بیفتد. ارتش سرخ می‌خواهد دستاوردهای خود را در این مناطق تحکیم کند و از موضع قدرت مذاکره کند. مذاکراتی بین دو طرف بر سر این موضوع انجام شده اما با این حال، وضعیت نیروها و استقرار آنها در مناطق مرزی کاهش نیافته است. علیرغم عدم درگیری، نیروهای ارتش خلق در نزدیکی تمام نقاط حساس و ملتهب مرزی مستقر هستند. ماه گذشته، ارتش سرخ سه تیپ پیاده نظام اضافی را به بخش شرقی منطقه حائل LAC اعزام کرد تا فشار بر هند را در طول زمستان حفظ کند."

این شواهد نشان می دهد بهار روابط چین و هند می تواند به سرعت خزان شود. باید دید در آینده عقل‌ تجار می تواند سلاح نظامیان را غلاف کند یا خشم نظامیان چیره شده و دو کشور را به سمت درگیری پیش می برد.