به گزارش «ایران زمین»، طرح مذاکرات ایران و آمریکا دوباره بر سر زبان‌‎ها افتاده است. آن هم در شرایطی که طرفین در شرایط ویژه بین‌المللی قرار دارند. حمله هوایی به آرامکو، تغییرات دوباره در کاخ سفید، کابینه ترامپ و تحولات سوریه طی یک هفته اخیر باعث شده این فرضیه با اما و اگرهایی طرح شود. به ویژه آنکه اخیرا فرانسه و پیش از آن ژاپن و قبلتر قطر و عمان برای میانجی‌گیری بین ایران و آمریکا اعلام آمادگی کرده بودند.

امروز روحانی در حاشیه هفتاد و چهارمین مجمع عمومی سازمان ملل با امانوئل مکرون رییس‌جمهوری فرانسه دیدار کرد که برخی این دیدار را بی‌ربط با فرضیه مذاکره تهران و کاخ سفید نمی‌دانند. اهمیت این دیدار از آنجایی بود که مکرون مواضع خود را در ماجرای برجام در حمایت از ایران اعلام کرد و حتی پیشنهاد رایزنی با پکن و مسکو را در این زمینه به رییس جمهوری ایران ارایه داد. البته حلقه مفقوده این دیدار و ملاقات مهم، مواضع ترامپ بود.

او نقش میانجی‌گری کشورها و مشخصا برای مذاکره آمریکا با ایران را رد کرد تا عملا مکرون را در ایفای نقشش محدود کرد و همچنان مساله مذاکره بین ایران و آمریکا یه ابهام حل نشده باقی بماند.

البته همیشه این مساله به سان یک سکه مطرح است که مخالفان در طرف دیگر ماجرا فرضیه جنگ را پیش می‌کشند؛ فرضیه‌ای که البته محمدجواد ظریف آن را چنین پاسخ داده که « من گفته بودم که اگر جنگی با ایران رخ دهد، جنگی همه‌گیر در کار خواهد بود. اما کاری که من و همتای آمریکایی‌ام به عنوان دیپلمات باید انجام بدهیم این است که تلاش کنیم تا از جنگ دوری کنیم، این وظیفه ماست».

دیدار روحانی و مکرون

نشست عمومی سازمان ملل همواره مهمترین فرصت پیش روی تهران و واشنگتن برای بیان مواضع خودشان علیه یکدیگر بوده است. عقد توافق‌نامه برجام بین ایران و گروه 1+5 نیز مزید بر علت شد تا در این فرآینده پای دیگر قدرت‌های بین‌المللی باز شود و خروج آمریکا از برجام این نقش و محوریت را پررنگ‌تر از قبل کرد. اروپا از زمان خروج آمریکا از برجام تاکنون تلاش داشته که این توافق‌نامه را به نحوی با ایران ادامه دهد، ولی تشدید تحریم‌های واشنگتن علیه تهران عملا این هدف اروپا را به بن بست کشاند تا ایران طی چند مرحله مقدمات خروج از برجام را برای خود طراحی و پیش‌بینی کند. همین اتفاق باعث شد تا در ادامه آلمان، فرانسه و انگلستان طی بیانیه خروج ایران از برجام را محکوم کنند. دیدار امروز روحانی با مکرون را در همین راستا می‌توان بسیار مهم دانست. مخصوصا آنکه طی چند روز گذشته بحث احتمال مذاکره مستقیم تهران و واشنگتن مطرح شده است.

طرفین در این دیدار امکان تقویت تعاملات مشترک و نیز شرایط حساس منطقه و ابتکار جدید روحانی برای حفظ امنیت منطقه خلیج فارس موسوم به «ابتکار صلح هرمز» را مورد بحث قرار دادند و گفته می‌شود که مکرون از این طرح تهران امنیتی تهران استقبال کرده است.

همچنین روحانی در این دیدار ضمن تاکید بر وظایف و مسئولیت سایر طرف‌های برجام از جمله فرانسه برای حفظ برجام از  خروج یکجانبه و آمریکا انتقاد کرده و البته بیانیه روز دوشنبه کشورهای فرانسه، انگلیس و آلمان را بی‌اساس دانست. طرف فرانسوی نیز ادامه برجام را مستلزم همکاری ایران و سایر اعضای 1+5 دانسته است.

واکنش ترامپ به دیدار روحانی و مکرون

دونالد ترامپ رییس‌جمهوری آمریکا خیلی زود به دیدار روحانی و مکرون واکنش نشان داد. او در حاشیه اجلاس عمومی سازمان ملل احتمال دیدار با مکرون و رایزنی با وی درباره تهران را رد کرد. اگرچه که او مکرون و فرانسه را متحد و دوست کاخ سفید برشمرد ولی حتی برای مرد اول فرانسه حتی امکان میانجی‌گری در مذاکرات بین ایران و آمریکا را قائل نشد و به این نکته بسنده کرد که « ما نیازمند میانجی نیستیم. ایران می‌خواهد کاری انجام دهد و من فکر نمی‌کنم که به میانجی نیاز داشته باشیم. او دوست من است اما به دنبال میانجی نیستیم».

البته مهمترین محور سخنان ترامپ، پاسخ او به احتمال دیدارش با حسن روحانی بود؛ آنجایی که او چنین دیداری را غیر ممکن نخوانده و گفته است:« باید ببینیم که چه می‌شود. ما هیچ برنامه کاری برای این دیدار نداریم. برخی گفته‌اند که آنها مایل به دیدار هستند. صحبت‌هایی درباره یمن وجود داشت. خیلی ناگهانی آنها می‌خواهند از یمن خارج شوند و این چیز خوبی است. من این را مدتی پیش شنیدم. من هرگز چیزی را غیرمحتمل نمی‌دانم. چرا باید چنین کاری کنم.

ظریف: همیشه راهی هست

مصاحبه محمدجواد ظریف وزیر امورخارجه کشورمان و مواضع او نسبت به احتمال مذاکره بین ایران و آمریکا وجه دیگر ماجرا بود. اگرچه که ظریف مواضعی متفاوت با دیگران نداشته است؛ آنچنان که اگر آمریکا پیشنهادات 12گانه برای مذاکرات را پیش کشیده و روحانی پیش شرط لغو تحریم‌ها و جبران خسارات را برای واشنگتن تعریف کرده، ظریف نیز در مواضعی مشخصی به این مساله بسنده کرده که « من همیشه به عنوان یک دیپلمات باید باور داشته باشم که فرصت تازه‌ای برای دیپلماسی وجود دارد». ظریف البته در این خصوص انتقاداتش از کاخ سفید را به موضوعاتی مانند خروج از برجام و افزایش تحریم‌ها علیه ایران بسط داده و به زعم خود تحریم را جنگی خاموش تلقی کرده است.

وزیر امورخارجه کشورمان در این مصاحبه تفصیلی که با شبکه «سی.ان.ان» داشته همچنین نسبت به اضافه شدن نامش به لیست تحریم‌شدگان از سوی آمریکا چنین واکنش نشان داد که « این اهمیتی ندارد. آن‌چه اهمیت دارد این است که ارعاب مردم ایران از طریق تحریم‌هایی که دارو و غذای آن‌ها را هدف قرار داده است، متوقف شود و اگر آمریکا درباره پیشنهادهایش برای دیپلماسی جدی بود، تحریم بانک مرکزی ما را انجام نمی‌داد».

او حتی ادعای ریاض و برخی مقامات کنگره درباره نقش‌آفرینی ایران در حمله به آرامکو را بی‌پاسخ نداشت و چنین گفته است که « هیچ شواهدی وجود ندارد و اگر ما پشت پرده این اتفاق بودیم، برای عربستان سعودی یک فاجعه ‌می‌شد و چیزی نبود که بتوانند آن را بازسازی کنند. دلیل این که من در این رابطه به یمن می‌پردازم این است که یمن مسئول این اتفاق است.»

نبرد گفتمانی ایران و آمریکا

مهدی مطهرنیا استاد علوم سیاسی و بین‌الملل در گفت‌وگو با «ایران زمین» امکان مذاکره بین ایران و آمریکا را پیچیده و سخت می‌داند. او دلیل سختی و پیچیدگی را نشات‌ گرفته از گفتمان و دیدگاه‌های ایدئولوژیکی طرفین می‌داند. مطهرنیا در این خصوص به ما چنین توضیح می‌دهد که « اگر ایران و آمریکا بخواهند با هم مذاکره کرده و تمامی مشکلات خودشان را حل کنند، ابتدا می‌بایست نسبت به این تعریف‌ها و گفتمان‌ها تصمیم‌گیری کنند». او به این نکته اشاره می‌کند که حل و فصل تمام مشکلات بین ایران و آمریکا یک تهدید برای خاورمیانه، اروپا و چین و روسیه است چراکه در این صورت ایران و آمریکا دست بالاتر را در منطقه و رقابت‌های جهانی خواهد داشت».